Er is steeds meer aandacht voor preventie van mentale problemen, zoals een depressie. Mentale fitheid en veerkracht kunnen hierin een rol spelen. Maar hoe zit dat precies? Dr. Jolanda Meeuwissen en drs. Abbey Visser van het Trimbos-instituut leggen uit: ‘Als je mentaal fit bent, ben je veerkrachtiger. Vaak ben je dan beter in staat om problemen aan te pakken en oplossingen te vinden. Dit kan helpen bij de preventie van depressie.’
Is depressie te voorkomen?
Of een depressie te voorkomen is, hangt af van verschillende factoren. Zo weten we dat je genetische aanleg en de invloed van je omgeving invloed hebben op het ontstaan van een depressie. Ook spelen gebeurtenissen die je meemaakt en hoe je hiermee omgaat een rol. Deze factoren kunnen het risico op het ontwikkelen van een depressie vergroten, of juist hiertegen beschermen.
Ook gaat het om de balans tussen de draagkracht en de draaglast. Draaglast verwijst naar alle stress, tegenslagen en verantwoordelijkheden die je in je leven hebt. Je draagkracht gaat over hoe goed je hiermee om kunt gaan. Als je draagkracht en draaglast uit evenwicht raken, kun je depressieklachten ontwikkelen.
Het versterken van beschermende factoren en vergroten van de draagkracht kan bij veel mensen helpen om een depressie te voorkomen.
Wat is de rol van veerkracht bij het voorkomen van mentale problemen?
Veerkracht is het vermogen om te herstellen van stressvolle en ingrijpende gebeurtenissen. Het betekent dat je goed kunt omgaan met moeilijke situaties en dat je weer kunt herstellen als er iets vervelends gebeurt.
Veerkracht speelt een belangrijke rol bij het voorkomen van mentale problemen, zoals een depressie. Veerkracht gaat vaak samen met mentale fitheid. Als je mentaal fit bent, lukt het vaak beter om positief te denken. Met als gevolg dat je je minder somber voelt. Ook ben je vaak beter in staat om problemen aan te pakken en oplossingen te vinden. Dit betekent dat je sneller hulp vraagt als je voelt dat het minder goed met je gaat.
‘Als je veerkrachtig bent, ben je vaak beter in staat om problemen aan te pakken en oplossingen te vinden.’
Hoe kun je het risico op een depressie verminderen?
Vaak kun je zelf al veel doen aan je draagkracht en de versterking van beschermende factoren. Hieronder noemen we wat daaraan bijdraagt en wat je zelf kunt doen.
5 tips voor meer veerkracht en mentale fitheid
1 Gezonde leefstijl
De manier waarop je leeft, ook wel je leefstijl, is belangrijk bij de preventie van depressie. Neem bijvoorbeeld bewegen. Uit onderzoek blijkt dat bewegen invloed heeft op hoe we ons voelen. Veel mensen die regelmatig sporten en bewegen, ervaren minder depressieve gevoelens. Ook herstel je beter van een stressvolle situatie en kun je beter met toekomstige stress omgaan. Daarnaast ervaar je tijdens of na het bewegen vaak plezier, een goed gevoel of andere positieve gevoelens of gedachten.
Bij een gezonde leefstijl hoort bijvoorbeeld ook gezond slapen. Gezond slapen zorgt ervoor dat je lichamelijk en mentaal herstelt van de dag. Je verwerkt gebeurtenissen, ervaringen en emoties dan beter.
2 Sociale steun
Contact met anderen en de sociale steun die dit geeft, zijn essentieel. Als je niet zo lekker in je vel zit, helpt het om hierover te praten met familie of vrienden. Zij kunnen met je meedenken of je ergens bij ondersteunen. Dit maakt dat je je minder alleen voelt. Dat is belangrijk, omdat depressie kan samengaan met gevoelens van isolatie en eenzaamheid.
Bovendien helpt het om een goed netwerk te hebben, zodat het mensen in je omgeving op tijd opvalt als je je minder goed voelt. Zij kunnen je ook aanmoedigen tot het zoeken van hulp als dat nodig is.
3 Doe dingen die je leuk vindt en maak tijd voor ontspanning
Somberheid is één van de kernsymptomen van een depressie. Het doen van dingen die je leuk vindt kan helpen bij het verminderen van gevoelens van somberheid. Begin met kleine, haalbare doelen en geef jezelf wat tijd en ruimte om te genieten van de activiteiten die je leuk vindt.
Ook is het belangrijk om genoeg tijd te nemen om te ontspannen. Ontspanning vermindert de stress en angst die samen kunnen gaan met depressieve gevoelens. Als het gaat om ontspanning is het belangrijk om te kiezen wat bij je past. Soms is er tijd en oefening nodig om dit te ontdekken.
4 Leer van tegenslagen
Leer van de momenten waarbij je goed om kon gaan met een verandering of tegenslag. Wat deed je toen? Welke gedachten en gevoelens had je? Kijk hoe je dit kunt inzetten als je weer een tegenslag meemaakt.
5 Durf om hulp te vragen
Tot slot: zoek hulp als je merkt dat het niet goed gaat. Dit kan voorkomen dat je klachten erger worden of dat je daadwerkelijk een depressie ontwikkelt.
Hoe kun je als professional gebruikmaken van preventief aanbod?
Als je in je werk te maken hebt met vragen over mentale gezondheid kun je gebruikmaken van wetenschappelijk onderbouwde publieksinformatie. Ook kun je mensen erop wijzen dat je meestal zelf veel kunt doen om je mentale fitheid en veerkracht te verbeteren, bijvoorbeeld met (online) zelfhulpaanbod.
Op de website van Mentaal Vitaal vind je meer informatie over onderwerpen als balans, ontspanning, optimisme en veerkracht. Ook leidt Mentaal Vitaal toe naar zelfhulpaanbod met effectieve oefeningen, zoals die van Snel beter in je vel.
De Info- en advieslijn van Mentaal Vitaal kan je op weg helpen. Iedereen kan er terecht voor vragen over mentale gezondheid en hoe je hier zelf mee aan de slag kunt gaan.
Heb je vragen over mentale gezondheid, voor jezelf of een ander?
Heb je het gevoel dat dingen niet meer lukken en je dagelijkse leven in de knel komt door je mentale klachten? Of heb je er langere tijd last van en helpen oefeningen jou niet genoeg? Dan is het verstandig om een afspraak te maken bij de huisarts.
Als je twijfelt of dit de beste weg is of wilt weten welke behandelmogelijkheden er zijn, kan je ook altijd de Info- en advieslijn van Mentaal Vitaal bellen (tel. 0900-1994, €0,10 p/min.) of chatten of mailen via Mentaal Vitaal. Hier helpen deskundige medewerkers je op weg met informatie, advies en ondersteuning.
Doe de depressietest
Heb je depressieve klachten of heb je last van een dip? Deze termen worden wel eens door elkaar gebruikt, maar betekenen niet hetzelfde.
Doe de depressietest van Mentaal Vitaal en je krijgt een beeld van of je last hebt van depressieve klachten.
Lees verder over Mental fitness
Het boek Mental fitness van Linda Bolier, Merel Haverman en Jan Auke Walburg is een praktische gids voor het verbeteren van de eigenschappen die je nodig hebt om een zinvol, productief en gelukkig leven te leiden. Daarbij gaat het om het verbeteren van je stemming, je gezondheid en je relaties. Met behulp van dit boek kun je vaardigheden leren om je geest te ontwikkelen en je mentale conditie te verbeteren.
