Ouders zouden er voor hun kinderen moeten zijn: niet alleen fysiek, maar ook emotioneel. Maar wat als ze dat niet kunnen? Wat als ze zelf niet op een volwassen manier met hun eigen emoties om kunnen gaan? Emotioneel onvolwassen ouderschap kan (volwassen) kinderen achterlaten met een emotioneel tekort en een gebrek aan grenzen. Hoe ga je hiermee om? Het helpt om deze ouders te herkennen en begrijpen. Emotioneel onvolwassen ouders of personen hebben een herkenbare stijl van omgaan met anderen. In het boek ‘Emotioneel onafhankelijk’ worden er tien kenmerken omschreven die je in zo’n relatie kunt verwachten. Lees hier op het platform alvast de eerste vijf kenmerken.
Dit artikel komt uit het boek Emotioneel onafhankelijk van Lindsay Gibson – Hoofdstuk 1 Jouw emotioneel onvolwassen ouder, en is bewerkt door de redactie van Boom Psychologie & Psychiatrie.
1 Je voelt je emotioneel eenzaam bij hen
Opgroeien bij emotioneel onvolwassen ouders zorgt voor emotionele eenzaamheid. Hoewel jouw vader of moeder wel fysiek aanwezig was, voelde je je in emotioneel opzicht waarschijnlijk in de steek gelaten. En hoewel je wel een band voelt met je emotioneel onvolwassen ouder, is dat heel iets anders dan een veilige ouder-kindrelatie.
Emotioneel onvolwassen ouders vertellen hun kinderen graag wat ze moeten doen, maar ze voelen zich niet op hun gemak met de emotionele aspecten. Zij zorgen misschien goed voor je als je ziek bent, maar ze weten niet wat ze moeten doen met gekwetste gevoelens of een gebroken hart. Het gevolg is dat ze oppervlakkig lijken en een onbeholpen indruk maken als ze een kind dat overstuur is proberen te troosten.
‘Kinderen van emotioneel onvolwassen ouders weten vaak meer over de kwesties die hun ouders bezighouden dan ouders over die van hen.’
2 Interacties geven een eenzijdig en gefrustreerd gevoel
Het egocentrisme en de beperkte empathie van emotioneel onvolwassen ouders zorgen voor eenzijdige interacties. Het lijkt alsof ze gevangen zitten in hun ik-gerichtheid. Als je probeert iets te delen wat voor jou belangrijk is, praten ze daar waarschijnlijk overheen, of ze veranderen van onderwerp en beginnen over zichzelf te praten, of wuiven jouw woorden weg. Kinderen van emotioneel onvolwassen ouders weten vaak meer over de kwesties die hun ouders bezighouden dan ouders over die van hen.
Hoewel emotioneel onvolwassen ouders jouw aandacht vragen als ze van streek zijn, luisteren ze nauwelijks of tonen ze weinig empathie als jij van streek bent. In plaats van dat ze jou de kans geven je hart te luchten, bieden deze ouders gewoonlijk oppervlakkige oplossingen, zeggen ze dat je je geen zorgen hoeft te maken, of zijn ze zelfs geïrriteerd als jij verdrietig bent. Hun hart lijkt gesloten; je kunt niet bij hen terecht voor medeleven of troost.
3 Je voelt je klemgezet en gedwongen dingen te doen
Emotioneel onvolwassen ouders verlangen dat zij op de eerste plaats komen en willen de touwtjes strak in handen houden. Ze dwingen jou met schaamte-, schuld- of angstgevoelens te doen wat zij willen. Ze kunnen plotseling uitbarsten in woede en verwijten als jij niet in de pas blijft lopen.
Veel mensen gebruiken het woord manipulatie voor dit soort emotionele dwang, maar ik denk dat dat woord hier misleidend is. Deze gedragingen horen eerder thuis bij overlevingsinstincten. Ze doen alles wat er nodig is om de zaken onder controle te houden zodat ze zich op dat moment veilig voelen, ongeacht wat dat voor jou betekent.
Je kunt je ook gevangen voelen door hun oppervlakkige manier van praten. Omdat die oppervlakkig en egocentrisch is, is praten met hen vaak saai. Ze blijven hangen bij gespreksonderwerpen waar zij zich veilig bij voelen, waardoor een gesprek al snel stokt en zich herhaalt.
‘Ze maken hun eigen belangen zo groot dat die van jou erbij in het niet vallen.’
4 Zij komen op de eerste plaats, jij bent niet zo belangrijk
Emotioneel onvolwassen ouders zijn extreem op zichzelf gericht, wat betekent dat alles altijd om hen draait. Ze verwachten dat jij accepteert dat jij op de tweede plaats komt als het op hun behoeften aankomt. Ze maken hun eigen belangen zo groot dat die van jou erbij in het niet vallen. Ze zijn niet op zoek naar een gelijkwaardige relatie. Ze willen onvoorwaardelijke loyaliteit aan hun behoefte om op de eerste plaats te komen.
Een ouder die jouw emotionele behoeften niet echt belangrijk vindt, kan jou een onzeker gevoel geven. Dat je je moet afvragen of een ouder wel aan je denkt of je steunt, kan ervoor zorgen dat je gevoeliger bent voor stress, angsten en depressies. Het zijn begrijpelijke reacties op een jeugd waarin je nooit zeker wist of je vader of moeder doorhad wat jouw behoeften waren en of ze jou zouden beschermen tegen overweldigende gebeurtenissen.
5 Ze willen geen emotionele intimiteit en willen zich niet kwetsbaar opstellen
Hoewel emotioneel onvolwassen ouders in gevoelskwesties zeer reactief zijn, mijden ze hun diepere gevoelens (McCullough et al., 2003). Ze zijn bang om emotioneel kwetsbaar te zijn en ze verbergen zich vaak achter een defensieve houding. Ze mijden zelfs teder gedrag tegenover hun kinderen omdat hen dat te kwetsbaar zou kunnen maken. Ze zijn ook bang dat het tonen van liefde hun macht als ouder ondermijnt, en in hun ogen is macht het enige wat ze hebben.
Ook al verbergen emotioneel onvolwassen ouders hun kwetsbare gevoelens, ze tonen een groot scala aan intense emoties als ze ruziemaken met hun partner, klagen over hun problemen, stoom afblazen of razen tegen hun kinderen. Als ze van streek zijn, zie je nergens aan dat ze bang zijn voor hun gevoelens. Zulke eenzijdige erupties van emoties zijn echter alleen een uitlaatklep voor de emotionele druk die ze ervaren. Dat is niet hetzelfde als bereid zijn om open te staan voor echte emotionele verbinding. Om die reden is het ook moeilijk om hen te troosten. Ze willen dat jij ziet hoe overstuur zij zijn, maar ze weigeren de intimiteit die bij echte troost hoort. Als jij probeert om hen een beter gevoel te geven, kan het zijn dat ze je afwijzen. Deze gebrekkige ontvankelijkheid (McCullough, 1997) is de reden dat zij de troost en verbinding die jij hun probeert te bieden niet kunnen ontvangen.
Meer over emotioneel onvolwassen ouders
Benieuwd naar de andere vijf kenmerken van emotioneel onvolwassen ouders? En wil je weten wat je kan doen om grenzen te stellen en een betere band op te bouwen met emotioneel onvolwassen ouders? Lees dan verder in, het vervolg op Ongezien opgegroeid, Emotioneel onafhankelijk.
