Relatiewetenschappers doen al decennialang onderzoek naar het succes en falen van liefdesrelaties. Ik ben zelf één van die relatiewetenschappers, en naast mijn onderzoek naar de liefde en partnerrelaties, geef ik hierover les aan studenten. Het is niet verwonderlijk dat de cursus populair is, want wie wil er nu geen antwoord op een van de belangrijkste vragen in het leven: hoe werkt de liefde? Al is de vraag simpel, het antwoord is complex. Toch zijn er een aantal belangrijke lessen te trekken uit de wetenschap van partnerrelaties.
1. De mate van relatiegeluk hangt samen met onze gezondheid.
Om maar een onderzoeksbevinding te noemen: in een wetenschappelijk studie werd gevonden dat gelukkig getrouwde mannen, die getroffen waren door een hartaanval, een bijna twee keer zo’n grote kans hadden om vier jaar later nog in leven te zijn dan mannen die zich in een ongelukkig huwelijk bevonden. Tal van andere onderzoeksbevindingen tonen de impact van liefdesrelaties op onze gezondheid en welbevinden aan, en die impact is veel groter dan de meeste mensen vermoeden.
2. Geen enkele partner, en geen enkele relatie, is perfect.
Toch lijkt het erop dat we de lat steeds hoger leggen, en er steeds minder tolerantie lijkt te zijn voor imperfecties. Dit is een mogelijk verklaring voor het feit dat mensen, gemiddeld genomen, gelukkiger zijn met hun relatie dan ooit tevoren in de geschiedenis, terwijl de scheidingscijfers ook hoger zijn dan ooit tevoren. Dat is een interessante paradox. Onderzoek laat zien dat partners die elkaar accepteren zoals ze zijn, inclusief hun onhebbelijkheden en imperfecties, gelukkiger zijn en een meer duurzame relatie hebben. Erkennen dat relatiegeluk fluctueert, lastige tijden erbij horen, en geen partner perfect is, kan heel bevrijdend zijn (waarmee ik, uiteraard, niet wil zeggen dat elk gedrag in een relatie acceptabel is).
3. Je neemt allebei het verleden mee in je relatie.
Beide partners brengen ervaringen uit het verleden mee de relatie in, wat in belangrijke mate de dynamiek tussen de partners bepaalt. Voor iemand die is opgegroeid in een liefdevol gezin en een bron van vertrouwen heeft meegekregen, zal het makkelijker zijn vertrouwen te hebben in de goede bedoelingen van de partner. Voor iemand die niet gewend is om steun te ervaren in eerdere relaties (met ouders, met eventuele ex-partners) zal het moeilijker zijn om te kunnen vertrouwen op de partner. Vertrouwen binnen een liefdesrelatie groeit gaandeweg, maar ervaringen uit het verleden kunnen dit proces, vaak onbewust, behoorlijk in de weg zitten. Een relatietherapeut kan enorm helpen hier belangrijke inzichten in te krijgen!
4. Geven en nemen is essentieel voor je relatie.
Het cliché is absoluut waar: het hebben van een gezonde relatie betekent dat partners ‘geven en nemen’. De bereidheid om eigenbelang zo nu en dan op te offeren voor de ander is een essentieel kenmerk van gelukkige en stabiele relaties. Wat heeft mijn partner nodig? Wat zijn de behoeftes en wensen van mijn partner? En wanneer zich conflicten voordoen: ben ik bereid verantwoordelijkheid te nemen voor mijn eigen gedrag, en ben ik bereid mijn partner te vergeven? Wanneer beide partners deze grondhouding in de relatie hebben is dat een goede basis voor een langdurige, gelijkwaardige, en gelukkige relatie.
5. Saaiheid is een bedreiging.
Idealiter is een relatie een bron van veiligheid en vertrouwen, een plek waar partners zichzelf kunnen zijn en waar het comfortabel toeven is. Maar het kan ook te comfortabel worden. Sleur en saaiheid leiden tot psychologische verwijdering, en dan kan het heel eenzaam worden in een relatie. Het goede nieuws: partners kunnen daar actief iets aan doen. Ga samen uit jullie comfortzone: zoek eens een andere vakantieplek op, maak samen een nachtwandeling in het bos, schrijf je samen in voor een keramiekcursus; ik noem maar wat. Probeer eens voor een aantal weken samen ‘gekke’ activiteiten te ondernemen. Onderzoek laat zien dat dit de relatie een serieuze opkikker kan geven, partners dichter bij elkaar brengt, met allerlei positieve gevolgen van dien. Blijf nieuwsgierig en hou het spannend!
Deze vijf lessen zullen je ongetwijfeld niet vreemd voorkomen, maar soms kan het helpen onszelf eraan te herinneren wat nu echt belangrijk is in een relatie. Het onderhouden van een relatie vergt aandacht, zorg en inzet van beide partners. Als dat lukt, kan een gelukkige en langdurige liefdesrelatie een van de mooiste ervaringen zijn die het leven te bieden heeft.
