Een relatie is meestal een bron van geluk, maar helaas is het niet altijd rozengeur en maneschijn. Denk aan ruzies, ergernissen of blijvende meningsverschillen. Wil je deze relatieproblemen oplossen dan kun je als stel bepaalde basisadviezen opvolgen, zoals beter communiceren en tijd voor elkaar vrij maken. Maar wanneer dat niet lukt, heb je ook altijd de keuze om professionele hulp te zoeken. Dat is niets om je voor te schamen. Het is juist fijn dat je in je partner en jullie relatie wilt investeren. Hoog tijd dus om je te verdiepen in wat relatietherapie eigenlijk inhoudt. Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van relatieproblemen? Welke verschillende soorten relatietherapie zijn er? En hoe zit het met praktische zaken als vergoedingen of het volgen van online relatietherapie?
Vier meest voorkomende oorzaken van relatieproblemen
In partnerrelaties kan je periodes hebben dat niet alles op rolletjes loopt. Zo komen veel relatieproblemen voort uit verschillen tussen partners die niet worden geaccepteerd of zich slecht laten veranderen. Als deze verschillen niet worden uitgepraat of de nodige aandacht krijgen, kan het leiden tot een breuk of scheiding.
Wat zijn de meest voorkomende redenen hiervoor? Uit onderzoek van het CBS blijkt dat koppels de volgende redenen voor hun scheiding geven: op elkaar uitgekeken (30%), geen vertrouwen meer (24%), karakters botsten (22%), iemand anders in het spel (18%) en toekomstplannen waren onverenigbaar (15%).
Deze relatieproblemen komen vaak op een combinatie van de volgende vier dieperliggende oorzaken neer:
- Persoonlijke verschillen. Door verschillen in bijvoorbeeld persoonlijkheid, voorkeuren, normen en waarden zijn je partner en jij het vaker oneens met elkaar en hebben jullie vaker meningsverschillen.
- Emotionele gevoeligheden. Iedereen heeft een emotioneel rugzakje die je meeneemt in de partnerrelatie. Zoals overspel in je vorige relatie of pesterijen over je uiterlijk. Dit soort emotionele gevoeligheden kunnen leiden tot negatieve emoties die weer kunnen zorgen voor ruzie of spanningen tussen partners.
- Externe stressoren. Stressfactoren zoals ziekte, overlijden, stress op werk en uitdagingen in de opvoeding van kinderen kunnen bestaande verschillen en gevoeligheden laten escaleren.
- Patronen in communicatie. Verschillen, gevoeligheden en stressoren worden pas echt een probleem als jullie er niet goed over communiceren.
Je vroege jeugd maar ook latere levenservaringen hebben invloed op welke hechtingsstijl jij hebt ontwikkeld. Weten welke hechtingsstijl jij en je partner hebben en hoe dit op elkaar inwerkt is erg waardevol. Hiermee ontstaat er een beter begrip over elkaars gedrag in conflictsituaties.
Verschillende soorten relatietherapie
Herken je de genoemde relatieproblemen of kom jij andere uitdagingen tegen in de liefde? Dan is relatietherapie misschien wel iets voor jou. Lees hier meer over drie bekende therapievormen: Emotionally Focused Therapy (EFT), Integrative Behavioral Couple Therapy (IBCT ) en Acceptance and Commitment Therapy (ACT).
Emotionally Focused Therapy (EFT)
EFT is een bekende therapievorm in Nederland en focust op de onderliggende emoties van jou en je partner. Je leert om elkaars gevoelens, behoeften en angsten te begrijpen. De bedoeling is om de intimiteit met je partner te versterken en beter te leren communiceren. Tijdens de relatietherapie leer je negatieve interactiepatronen die in jullie relatie zijn ontstaan te herkennen en doorbreken .
Integrative Behavioral Couple Therapy (IBCT)
IBCT is in vergelijking met EFT een minder bekende vorm van relatietherapie in Nederland, maar heeft een stevige wetenschappelijke basis en boekt goede resultaten in de praktijk. IBCT helpt stellen om elkaar beter te leren begrijpen en onderlinge verschillen, waar mogelijk, te accepteren. Daarna kijk je met je partner naar wat jullie wél willen en kunnen veranderen aan jullie relatie en gaan jullie hiermee aan de slag.
De relatietherapeut werkt met een protocol met oefeningen, rollenspellen en huiswerkopdrachten. Je krijgt praktische tips over hoe je samen op de juiste manier kunt communiceren en problemen kunt oplossen.
Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
ACT is een hulpmiddel om meer te doen wat je eigenlijk wilt doen (commitment) en om zo met onvermijdelijke gedachten en gevoelens om te gaan dat ze je niet afleiden (acceptatie). De therapie is deels op de principes van mindfulness gebaseerd.
ACT is bijzonder relevant als je met je partner vastzit in patronen en jullie moeite hebben met de verschillen die er tussen jullie (behoeften) zijn. Patronen zijn vaste manieren van met elkaar omgaan, ofwel de wisselwerking tussen jou en je partner. Je komt al snel in een vicieuze cirkel terecht: je partner en jij reageren zo op elkaar dat jullie de negatieve patronen versterken.
ACT biedt praktische handvatten om je relatie zo vorm te geven dat je jezelf blijft zonder de verbinding met elkaar te verliezen.
Praktische ins en outs van relatietherapie
Er zijn een aantal praktische ins en outs om rekening mee te houden wanneer je er over na denkt om in relatietherapie te gaan.
Relatietherapie: individueel of samen?
Denk na over de vraag of je de relatietherapie individueel of samen met je partner wilt volgen. Samen lijkt een logischere keuze, want je wilt waarschijnlijk ook samen verder. Maar ook individueel heeft relatietherapie veel voordelen. Bijvoorbeeld als je wilt onderzoeken of de relatie nog bij jou past, jouw partner nog niet klaar is voor therapie of je specifiek wilt reflecteren op jouw aandeel in de relatie.
Online relatietherapie
Ben je fysiek of mentaal niet in staat om naar relatietherapie te gaan? Bijvoorbeeld omdat je aan huis gebonden bent vanwege ziekte of vanwege je werk niet genoeg tijd hebt om naar de praktijk te reizen? Dan biedt online relatietherapie een uitkomst. Relatietherapie via videobellen is bewezen net zo effectief als op locatie. Soms is het ook mogelijk om online relatietherapie te combineren met sessies op locatie.
Vergoeding van relatietherapie
Relatietherapie wordt niet vergoed vanuit de basisverzekering, omdat deze therapievorm niet onder de generalistische basis ggz valt. Een uitzondering op een vergoeding is als de relatietherapie onderdeel is van de behandeling van een psychische stoornis. Voor meer informatie over relatietherapie kun je ook een bezoek brengen aan je huisarts. Die geeft je meer inzicht in vergoedingen en eventuele aanvullende verzekeringen. In de huisartsenpraktijk kun je eventueel gesprekken krijgen met de praktijkondersteuner, ook over relatieproblemen. Dit is vaak een goede start.
