Een van de ergste dingen die je als behandelaar mee kunt maken, is dat een patiënt ondanks alles toch suïcide pleegt. Zelfs al weet je dat je als professional volgens de richtlijnen hebt gehandeld – toch kun je je schuldig voelen. Hoe ga je om met die schuldgevoelens? Ad Kerkhof geeft advies.
Denk jij aan zelfmoord? Praat erover! Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl
Bedenk: je hebt gehandeld volgens de richtlijnen
Het belangrijkste toetsingskader voor of je juist hebt gehandeld is de Multidisciplinaire Richtlijn voor de Diagnostiek en Behandeling van Suïcidaal Gedrag (Van Hemert e.a., 2012; een nieuwe versie komt uit in 2025, Beekman e.a.). Als je hebt gehandeld naar deze richtlijn (aandacht voor diagnostiek van de suïcidaliteit, contact met naasten, meest passende interventies, zorg voor veiligheid, etc.), dan valt jou niets te verwijten. Het is goed om jezelf hieraan te herinneren.
Praat erover met een collega die de patiënt ook kende
Desondanks kun je je schuldig voelen omdat je bijvoorbeeld vindt dat je iets niet gezien hebt, iets verkeerds gezegd hebt, of het risico verkeerd hebt ingeschat. Of het raakt je, omdat je denkt dat je niet voldoende competent zou zijn geweest. Bespreek dit dan met collega’s. Die kunnen jou het beste adviseren in deze materie, want die kenden de patiënt mogelijk ook.
Bespreek je schuldgevoelens tijdens intervisie of supervisie
Als dat niet voldoende helpt, bespreek je schuldgevoelens ook in je intervisiegroep. Het is enorm belangrijk om hierover in gesprek te gaan. Je hoeft deze zware gevoelens niet alleen te dragen. Soms is een intervisiegroep niet bij machte jou hierbij te helpen. Wend je dan tot je supervisor of een ervaren collega die veel met suïcidale patiënten gewerkt heeft, en vraag om consultatie.
Interessant om in te brengen: schuldgevoelens kunnen een reactie zijn op machteloosheid. Je wil je patiënten natuurlijk helpen. Als dat niet lukt, is de gedachte dat je zelf iets fout hebt gedaan soms makkelijker, dan toegeven dat je machteloos bent geweest in deze situatie – net als je patiënt.
Tot slot: schuld is nooit een goed begrip als het gaat om de verwerking van het verlies door suïcide van een patiënt. Blijf hoe dan ook niet alleen met je schuldgevoel rondlopen en ga erover in gesprek.
Denk jij aan zelfmoord? Praat erover! Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl
