Ingrijpende en moeilijke gebeurtenissen kunnen je dagelijks leven kleuren of bij momenten zelfs overschaduwen met gevoelens van pijn, machteloosheid, boosheid, verdriet, angst of verlies. Ze kunnen je confronteren met levensvragen over de zin van je bestaan en over wie je bent. Dat kan zorgen voor gevoelens van disbalans, somberheid, verwarring, leegte of onrust. Voor wie op eigen kracht op zoek wil gaan naar een nieuwe balans en veerkracht en zelf weer sturing wil kunnen geven in het leven, is er het nieuwe hulpboek Een sterk verhaal – schrijven aan je eigen herstel van Renée Rosenboom, Silvia Pol en Gerben Westerhof. Aan de hand van twaalf zorgvuldig opgebouwde opdrachten, schrijf je aan je persoonlijke levensverhaal zodat ervaringen opnieuw betekenis kunnen krijgen en er weer nieuw perspectief ontstaat op weg naar persoonlijk herstel. Als mooi cadeau aan jezelf, kan je ervoor kiezen om aan het eind je levensverhaal als boek te laten printen.
Dit is een voorpublicatie van het boek Een sterk verhaal – schrijven aan je eigen herstel. De tekst is ingekort en bewerkt door de redactie van Boom Psychologie & Psychiatrie.
Verhalen
Verhalen spelen een belangrijke rol in ons leven. Door verhalen te vertellen, leren we elkaar kennen, geven we elkaar troost, zien we anderen ook worstelen en ervaren we dat ons persoonlijke verhaal deel is van een groter, gedeeld verhaal. Verhalen worden vooral verteld als er kleinere of grotere gebeurtenissen zijn die vragen om een nieuw begrip. Juist dan kan het nodig zijn om het verhaal opnieuw te overdenken, te beschrijven of te delen met anderen.
Door erbij stil te staan, kan het verhaal veranderen en een nieuwe betekenis krijgen omdat we er anders naar gaan kijken. We ontdekken bijvoorbeeld dat we meer zijn dan onze problemen en moeilijke momenten, hoe sterk die problemen soms ook lijken te overheersen. Door onze verhalen leren we te begrijpen wie we zelf zijn en geven we zin aan ons bestaan: waar komen we vandaan, waar zijn we nu en waar gaan we naartoe? Daarnaast tonen ze ons onze persoonlijke kracht waardoor we met moeilijke situaties leren omgaan en ondanks de ervaringen kunnen zeggen: dit ben ik! Verhalen helpen ons vorm te geven aan ons leven, maar ook om ons aan te passen aan wat er in ons leven gebeurt, om regie te nemen op ons leven en verbondenheid te creëren met anderen.
Herstel
Ingrijpende gebeurtenissen waarvan je wilt herstellen, kunnen langgeleden hebben plaatsgevonden, bijvoorbeeld in je jeugd, of juist recenter zijn gebeurd. Ze kunnen je onverwachts en plotseling zijn overkomen, kort hebben geduurd of zich juist over een langere periode in je leven hebben afgespeeld. Wat bedoelen we precies met herstel? Herstel is een proces dat in vier verschillende fasen is onder te verdelen: (1) door de ervaring overweldigd worden, (2) met de ervaring worstelen, (3) met de ervaring leren leven, en tot slot (4) gaan leven voorbij de ervaring. De methode in dit hulpboek geeft vooral steun bij de twee fasen van herstel, waarbij jouw ervaring een plek krijgt in jouw verhaal en er weer ruimte kan komen voor groei, ontwikkeling en toekomstperspectief.
Herstel betekent overigens niet dat waar je mee worstelt als sneeuw voor de zon zal verdwijnen, maar wel dat het een andere betekenis kan krijgen. Dat biedt de ruimte om als mens weer verder te gaan, soms in grote en dan weer in kleine stappen. Het is juist het worstelen met ervaringen, het vallen en weer opstaan, dat je sterker maakt en dat we levenskunst noemen.
Wat is Een sterk verhaal?
De methode beschreven in het boek, reikt een twaalftal autobiografische schrijfopdrachten aan. Daarmee schrijf je aan je persoonlijke levensverhaal in de vorm van een drieluik – het verleden, een keerpunt richting herstel, en het heden en de toekomst. De opdrachten kunnen individueel of in groepen worden doorlopen. Al schrijvend ga je als het ware op ontdekkingstocht naar jezelf en leer je jezelf beter kennen. Door van afstand opnieuw naar je ervaringen te kijken, krijg je de kans om ze te ordenen en te herwaarderen.
Schrijven over je levenservaringen vraagt om een zekere moed, omdat je ook je moeilijke herinneringen weer tegenkomt. Maar het geeft ook overzicht en begrip. Bovendien zul je naast de moeilijke momenten ook weer de mooie en waardevolle momenten ontdekken. Je zult gaan inzien hoe gebeurtenissen in je leven je gevormd hebben en waar je zelf het heft in handen hebt genomen. Dat zijn de momenten in je levensloop waarop jouw kracht zich heeft getoond. Kracht die je nodig hebt om met de moeilijke of pijnlijke ervaring te leren leven en nieuwe hoofdstukken toe te voegen aan je eigen verhaal. Op die manier wordt jouw verhaal ‘een sterk verhaal’.
Ook als je weinig ervaring hebt met schrijven of onzeker bent over hoe goed je kunt schrijven, kun je met dit hulpboek aan de slag. Je schrijft je levensverhaal namelijk vooral voor jezelf. Schrijven over je leven is een proces van herinneringen ophalen, onderzoeken hoe die in verband staan met elkaar en hoe ze de basis vormen van je huidige beleving. Het inzicht dat hieruit ontstaat is belangrijk om ingrijpende ervaringen te kunnen verwerken. Je komt al schrijvend tot het unieke verhaal van jouw leven. Dat is een cadeau aan jezelf, waarbij schrijfvermogen of taalfouten van ondergeschikt belang zijn.
Ervaringen van mensen die met deze methode hebben gewerkt
‘Als je gehoord wil worden, moet je eerst naar jezelf en jouw verhaal luisteren. Zonder oordeel. Het heeft mij enorm geholpen opnieuw te kijken naar wat ervoor heeft gezorgd dat ik ben wie ik ben.’
‘Ik weet waar de basis is gelegd, nu ik heel duidelijk weet wat er in mijn jeugd is gebeurd en wat ik door de tijd heb meegenomen. Ik ben daardoor de zaken wat meer in perspectief gaan zien.’
‘Door ook te focussen op de positieve kanten van mijn leven en mijn eigen kwaliteiten tijdens het schrijven, ben ik de toekomst helderder gaan zien. Ik zie meer mogelijkheden en ben ik me bewuster van wat ik de wereld te bieden heb.’
De methode combineert inzichten uit de narratieve psychologie, biografische werkpraktijk en de klinische praktijk, en is zorgvuldig onderzocht op haalbaarheid en effectiviteit. Door autobiografisch te schrijven, orden en erken je ervaringen en ontwikkel je zicht op eigen veerkracht. Dat maakt dat je beter vervolg kunt geven aan je leven. Een sterk verhaal biedt daarmee een praktische én diepgaande methode om te werken aan persoonlijk herstel, gebaseerd op praktijkervaring en wetenschappelijke inzichten.
Een sterk verhaal in een groep
‘Het luisteren naar verhalen van anderen gaf mij het gevoel dat ik niet alleen ben. Dat geeft mij kracht. Ik voel minder schaamte, ik geef mezelf niet langer de schuld van mijn verleden. Ik ontwikkel een sterk gevoel en durf meer aanwezig te zijn en meer te worden wie ik ben.’
Lees en oefen verder in Een sterk verhaal
Ben je na het lezen van dit artikel benieuwd geworden naar dit hulpboek? Door te schrijven over je leven aan de hand van de opdrachten in dit hulpboek, ontwikkel je een nieuw perspectief. Naast de moeilijke momenten, ontdek je ook weer mooie momenten. Je zult inzien hoe de gebeurtenissen in jouw leven je gevormd hebben en waar je zelf de regie hebt genomen. Zo gebruik je je eigen levensverhaal als bron van kracht om verder te kunnen, en ontstaat er ruimte om nieuwe hoofdstukken toe te voegen aan je eigen verhaal.
Leer meer met Een sterk verhaal – Handleiding voor begeleiders
Speciaal voor professionals in de geestelijke gezondheidszorg is er een handleiding voor begeleiders ontwikkeld, inclusief een volledig groepsprotocol en een eendaags train-de-trainer-programma. Hoe je de methode als interventie aanbiedt aan groepen en individueel vind je in deze handleiding. Lees meer over de handleiding voor begeleiders.
