Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een effectieve behandelmethode, maar het beheersen ervan vraagt meer dan alleen kennis. Veel therapeuten kennen de theorie, maar worstelen met de toepassing in de praktijk. Hoe zorg je ervoor dat je niet blijft hangen in protocollen, maar flexibel en responsief kunt werken met cliënten? Daar komt deliberate practice in beeld. Deze wetenschappelijk onderbouwde trainingsmethode helpt therapeuten doelgericht oefenen, met directe feedback en herhaling – net zoals topsporters en musici hun vaardigheden aanscherpen. Zo wordt het verschil tussen weten en doen overbrugd. Met het nieuwe boek Deliberate Practice bij CGT van de Amerikaanse dr. James Boswell (universitair hoofddocent klinische psychologie) en dr. Michael Constantino (hoogleraar psychologische en hersenwetenschappen) krijg je concrete oefeningen om je therapeutische skills verder te verfijnen. Benieuwd hoe deliberate practice jouw CGT-vaardigheden kan versterken? Lees verder en ontdek hoe je gestructureerd en doelgericht kunt trainen.
Deze voorpublicatie komt uit Deliberate practice bij CGT van dr. James Boswell en dr. Michael Constantino, hoofdstuk 1: Introductie: deliberate practice en cognitieve gedragstherapie, en is bewerkt en ingekort door de redactie van Boom Psychologie & Psychiatrie.
Waarom deliberate practice in CGT?
Cognitieve gedragstherapie (CGT) wordt vaak vergeleken met een goed gevulde gereedschapskist. Als therapeut heb je talloze technieken tot je beschikking, maar het effectief inzetten ervan is een heel ander verhaal. Het beheersen van CGT-vaardigheden gaat verder dan alleen kennis; het draait om oefening en toepassing in de praktijk. En daar komt deliberate practice om de hoek kijken.
Deliberate practice is een wetenschappelijk onderbouwde trainingsmethode waarmee therapeuten doelgericht oefenen om hun vaardigheden te verfijnen. Het gaat niet om zomaar wat praktijkervaring opdoen, maar om gestructureerde en herhaalde oefening met directe feedback. Denk aan hoe topsporters of musici hun prestaties verbeteren: door bewust en systematisch te trainen. Dat principe is nu ook doorvertaald naar CGT.
Eerder verscheen het eerste boek uit de deliberate practice-serie, Deliberate practice bij EFT-I, lees meer over die trainmethode in het artikel: Deliberate practice: dé methode om jouw therapeutische skills aan te scherpen.
De kloof tussen theorie en praktijk in CGT-opleidingen
Veel CGT-opleidingen richten zich op theorie en casuïstiek. Maar er is weinig ruimte om therapeutische vaardigheden écht te oefenen in een veilige setting. Dit leidt tot een probleem: studenten en beginnende therapeuten hebben wel theoretische kennis, maar missen de ervaring om die kennis flexibel en responsief in te zetten in complexe behandelsituaties. Het gevolg? Ze voelen zich onzeker en vallen vaak terug op standaard scripts of protocollen, zonder echt te kunnen inspelen op de unieke behoeften van hun cliënten.
Deliberate practice vult dit gat. Door intensief te oefenen met kernvaardigheden – van het opstellen van een sessieagenda tot omgaan met weerstand – ontwikkelen therapeuten hun techniek en zelfvertrouwen. Het resultaat? Beter behandelsucces en meer werkplezier.
Welke CGT-vaardigheden leer je met deliberate practice?
Dit boek biedt een reeks praktische oefeningen waarmee je als CGT-therapeut je vaardigheden naar een hoger niveau tilt. De oefeningen zijn opgebouwd in verschillende niveaus:
- Beginnersniveau CGT-training: Basisvaardigheden zoals het uitleggen van de behandelrationale, doelen stellen en huiswerkopdrachten geven.
- Gevorderde CGT-technieken oefenen: Werken met cognities, gedrag en emoties binnen de CGT-praktijk.
- Expert CGT-vaardigheden ontwikkelen: Leren omgaan met breuken in de therapeutische relatie, weerstand bij de cliënt en flexibel blijven binnen het therapeutisch kader.
De oefeningen worden stapsgewijs uitgelegd en zijn ontworpen om in een gestructureerde setting (bijvoorbeeld supervisie of intervisie) uitgevoerd te worden. Therapeuten spelen afwisselend de rol van cliënt en therapeut en krijgen directe feedback, waardoor ze niet alleen hun technieken aanscherpen, maar ook hun zelfbewustzijn en klinische sensitiviteit vergroten.
Het doel van deze intensieve deliberate-practice-oefeningen voor CGT
Het hoofddoel van Deliberate Practice bij CGT is om studenten te helpen de belangrijkste CGT-vaardigheden onder de knie te krijgen. Daarom kan een bepaalde vaardigheid per cliënt of zelfs binnen een sessie op verschillende manieren tot uiting komen.
De deliberate-practice-oefeningen voor CGT zijn ontworpen met de volgende zes doelen:
- Studenten helpen om de vaardigheden te kunnen toepassen in verschillende klinische situaties.
- Studenten de vaardigheden laten opnemen in het procedurele geheugen (Squire, 2004), zodat zij ze ook tot hun beschikking hebben als ze moe, gespannen, overweldigd of ontmoedigd zijn.
- Studenten de mogelijkheid bieden om een bepaalde vaardigheid te oefenen met een stijl en taal die past bij wie ze zijn.
- Studenten de gelegenheid geven om de CGT-vaardigheden te gebruiken bij verschillende uitspraken van cliënten en verschillende soorten emoties; zo krijgt de student vertrouwen om vaardigheden in te zetten in een scala aan omstandigheden binnen uiteenlopende cliëntcontexten.
- Studenten veel gelegenheid geven om fouten te maken en om hun ontoereikende respons te corrigeren op basis van feedback; dit helpt bij het kweken van vertrouwen en doorzettingsvermogen.
- Studenten helpen bij het ontdekken van hun eigen leerstijl, zodat ze hun professionele ontwikkeling kunnen blijven voortzetten na het afronden van hun formele opleiding.
De oefeningen in dit boek zijn getest op zestien trainingslocaties op vier continenten (Noord-Amerika, Europa, Australië en Azië). Enkele locaties hebben ervoor gekozen de oefeningen voor hun studenten te vertalen. Dit boek is geschreven voor trainers en studenten met verschillende culturele achtergronden, en voor studenten in alle fases van hun carrière, van studenten die nog nooit met echte cliënten hebben gewerkt tot doorgewinterde therapeuten. Bij alle oefeningen wordt aangegeven hoe de moeilijkheidsgraad kan worden beoordeeld en afgestemd op de behoeften van iedere individuele student. Boswell en Constantino gebruiken de term ‘student’ in de breedste zin van het woord: iedereen uit het vak van de geestelijke gezondheidszorg die graag CGT-vaardigheden wil leren.
Meer over Deliberate practice bij CGT
Of je nu net begint met CGT of al jaren in het vak zit, Deliberate Practice bij CGT helpt je om je therapeutische vaardigheden verder te ontwikkelen. Het is geschikt voor psychologen, psychotherapeuten en andere ggz-professionals die zich willen blijven verbeteren en hun effectiviteit willen vergroten.
Wil je je CGT-vaardigheden naar een hoger niveau tillen? Dit boek geeft je de tools en oefeningen om gerichter en effectiever te werken – met meer vertrouwen en impact in de behandelkamer.
