‘Ik was na elke sessie doodmoe. Zijn negatieve zelfbeeld is zo massaal.’ Hoe kan je een cliënt helpen die zoveel weerstand heeft, dat je er zelf moedeloos van wordt? In PsychologenPraat beantwoorden experts vragen van collega-professionals. Manja de Neef geeft gz-psycholoog Joyce een waardevol advies: ‘Vergeet termen als weerstand.’
Wat doe ik met de extreme weerstand van mijn cliënt?
Mijn cliënt, Jan, meldde zich aan met de vraag om hem te genezen van zijn negatieve zelfbeeld. Het leek me goed te doen en ik raakte enthousiast bij het vooruitzicht om zijn behandeling te beginnen. Maar al snel nam mijn enthousiasme af. Ik was na elke sessie doodmoe. Dat lijkt mij een slecht teken.
Jans negatieve zelfbeeld is zo massaal. In iedere zin klinkt door dat hij zichzelf maar niks vindt. Als ik hem wijs op de dingen die hij heeft bereikt in zijn leven, op de aardige kanten die ik van hem meemaak, op de dingen die hij toch elke dag maar weer opbrengt, dan weet ik dat ik het volgende kwartier vastzit aan een opsomming van de dingen die hij allemaal níet goed vindt aan zichzelf. Om moedeloos van te worden.
En dat niet alleen. Het is hem nog niet gelukt om iets positiefs in zijn dagboek te schrijven terwijl ik hem in de vorige sessies al op veel dingen heb gewezen die hij op zou kunnen schrijven.
Wat doe je met zoveel weerstand bij een cliënt? Moet ik er niet eerst aan werken dat Jan het zichzelf kan gunnen om zich beter te voelen?
Joyce, gz-psycholoog
Advies van Manja de Neef
Vergeet termen als ‘weerstand’ en ‘het zichzelf niet gunnen’. Zie het als onmacht. Jan is (nu nog) weerloos tegenover dat massale negatieve zelfbeeld dat dicteert wat hij wel en niet ziet. Negatieve zaken komen wel door, positieve niet. Dat moet veranderen.
En dat betekent dat hij zich een compleet nieuwe vaardigheid eigen moet maken door met een positieve bril naar zichzelf te leren kijken. Jan is geen hopeloos geval. Hij wíl wel: hij heeft het Positivity Journal gekocht en is al een paar sessies gekomen.
Blijf uitleggen hoe dat negatieve zelfbeeld zijn waarneming bepaalt, waardoor hij niets positiefs kon opschrijven (terwijl er toch zoveel positiefs is). Help hem om zelf positieve ervaringen en gebeurtenissen te ontdekken (ook al is het positieve gevoel dat erbij hoort al heel snel weer verdwenen).
Geef voorbeelden van dingen die hij op zou kunnen schrijven, zonder ze op te dringen (want dan zit je weer een kwartier vast aan zijn ‘tegenbewijzen’). Toon begrip voor de moeite die hij ermee heeft en houd stug vol. Een nieuwe vaardigheid leren lukt niet van de ene op de andere dag. Complimenteer hem voor kleine stapjes in de goede richting en weet dat als Jan over een paar weken dagelijks een paar notities in zijn Positivity journal kan maken, zijn stemming zal verbeteren, waardoor het allemaal gemakkelijker wordt.
En straal vooral uit: samen krijgen we dat negatieve zelfbeeld wel klein.
Namen van cliënten zijn veranderd, zodat ze niet te herleiden zijn tot werkelijke personen.
Meer weten over Negatief zelfbeeld behandelen?
Voor meer tips & tools om je cliënten beter te kunnen begeleiden heeft Manja de Neef speciaal voor jou als therapeut, coach of begeleider Negatief zelfbeeld behandelen geschreven. In het boek geeft de Neef specifieke richtlijnen voor de behandeling van een negatief zelfbeeld. Het zijn geen letterlijke voorschriften, maar voorbeelden die in de praktijk toepasbaar zijn.
