‘Ondanks dat ik hem heb geadviseerd om actiever te zijn overdag en zijn tijd in bed te beperken, lukt het hem niet om beter te slapen.’ Hoe help je een cliënt om rustiger te slapen als de standaardadviezen niet lijken te werken? In PsychologenPraat beantwoorden experts vragen van collega-professionals. Somnoloog-slaaptherapeut Ingrid Verbeek geeft advies aan POH-GGZ Marieke: ‘Het is niet zo dat iedereen beter gaat slapen door actiever te zijn overdag. Rustig slapen vraagt vaak om maatwerk.’
Mijn cliënt volgt de adviezen, maar kan nog steeds niet slapen
Meneer Van Doorn is een 70-jarige man die zich bij mij meldt met klachten over vermoeidheid gedurende de dag. De afgelopen zes maanden zijn zijn problemen verergerd: hij heeft steeds minder energie en onderneemt daardoor ook minder activiteiten. Hij heeft moeite met inslapen, wordt vaak wakker gedurende de nacht en is ’s ochtends vroeg wakker. Sinds zijn pensionering is zijn slaapkwaliteit achteruitgegaan en na een rugblessure een half jaar geleden is de situatie nog slechter geworden.
Ondanks dat ik hem heb geadviseerd om actiever te zijn overdag en zijn tijd in bed te beperken, lukt het hem niet om beter te slapen. Hij houdt zich netjes aan de adviezen, maar zijn slaapklachten blijven bestaan. Ik vraag me af wat ik verder nog kan doen om meneer Van Doorn te helpen. Wat zijn de volgende stappen die ik kan ondernemen als de standaardadviezen niet werken?
Marieke, POH-ggz
Advies van Ingrid Verbeek
Rustig slapen vraagt vaak om maatwerk. Het is belangrijk te beseffen dat wat voor de ene persoon werkt, niet per se voor een ander effectief hoeft te zijn. Het is niet zo dat iedereen beter gaat slapen door actiever te zijn overdag. Wellicht is de basis op orde bij meneer Van Doorn (een gezonde leefstijl en goede slaapvoorwaarden), maar blijft hij toch slecht slapen.
Wanneer standaardadviezen, zoals meer activiteit overdag en het beperken van de tijd in bed niet helpen, zijn er nog verschillende stappen die je kunt ondernemen:
Slaapevaluatie en slaapdagboek
Laat meneer Van Doorn de slaapevaluatielijst invullen en een week lang een slaapdagboek bijhouden. Dit geeft inzicht in zijn slaapgedrag en -patronen. Hij kan zijn bedtijden, opstaantijden, geslapen uren en eventueel middelengebruik bijhouden. Deze gegevens helpen om een duidelijker beeld te krijgen van zijn slaapproblemen.
Het kan zijn dat meneer Van Doorn beter slaapt dan hij dacht – wellicht onthoudt hij vooral de slechte nachten. Het kan ook zijn dat zijn dat hij veel langer op bed ligt dan toen hij nog werkte of dat hij verwacht te slapen zoals vroeger.
Verwachtingen en psycho-educatie
Ga op zoek naar waar ‘de schoen wringt’ bij meneer Van Doorn: wat is zijn probleem in de nacht, wat zijn de klachten overdag en wanneer zou hij tevreden zijn met zijn slaap? Onderzoek of hij realistische verwachtingen heeft over zijn slaap. Veel mensen hebben onrealistische ideeën over hoeveel slaap ze nodig hebben of hoe hun slaap zou moeten zijn. Psycho-educatie kan helpen om misvattingen over slaap uit de wereld helpen.
Tips uit het zelfhulpboek Rustig slapen
Deze specifieke hoofdstukken zouden behulpzaam kunnen zijn:
Verbeteren van slaapkwaliteit;
Ontspanning en balans;
Omgaan met piekeren; en
Stoppen met je best doen om te slapen.
Namen van cliënten zijn veranderd, zodat ze niet te herleiden zijn tot werkelijke personen.
Meer weten over slaap?
Rustig slapen van Ingrid Verbeek is een op wetenschappelijke feiten gebaseerd zelfhulpboek. Je kunt testen in hoeverre je een slaapprobleem hebt. Dat is sterk afhankelijk van in welke levensfase je je bevindt, want een student slaapt anders dan een jonge ouder, en een scholier slaapt anders dan iemand van middelbare leeftijd. Vervolgens lees je wat je kunt doen om beter te slapen, wanneer het aan te raden is om hulp te zoeken en waar je die kunt vinden.
