De podcast ‘Aios op de sofa’ is terug van weggeweest. In seizoen 2 nemen we een kijkje in het onderwijs van de psychiatrie. In de aflevering ‘Ziekenhuispsychiatrie’ wordt het volgende vraagstuk besproken, is ziekenhuispsychiatrie eigenlijk niet ‘gewone’ psychiatrie, maar dan in het ziekenhuis? Of komt er veel meer bij kijken?
Het is 12 uur ‘s nachts, ik lag net lekker te slapen en was er al stiekem vanuit gegaan dat dit een rustige dienst zou worden. En dan gaat de telefoon. De SEH-arts belt en vraagt me in consult. Een meisje van 18 jaar heeft een halve liter wodka en 10 pillen paracetamol ingenomen nadat haar vriendje het had uitgemaakt. Somatisch is ze vrijgegeven, maar psychiatrisch nog niet. Of ik in huis kan komen om haar te beoordelen. Met enige tegenzin en misplaatste boosheid over de legitimiteit van deze ‘TS’ (tentamen suicidum; wanneer een zelfmoordpoging mislukt is) stap ik in de auto en race ik naar het ziekenhuis. In het ziekenhuis ben ik alweer wat gekalmeerd. Ik had in de auto nog een keer goed doorgenomen waar ik precies op wilde letten tijdens de anamnese en wat ik allemaal wilde uitvragen. Ik ben klaar om deze patiënte te beoordelen. Alleen er is geen patiënte meer. Ze blijkt tegen medisch advies met ontslag te zijn gegaan. Ze hadden me vergeten te bellen, maar ja, er waren ook zoveel SEH-patiënten die wél echt iets hadden. Aldus de verpleegkundige.
Toen ik mijn opleiding tot psychiater in het Sint Lucas Andreas ziekenhuis deed (het huidige OLVG West), dacht ik dat de psychiatrie vooral bestond uit ziekenhuispsychiatrie. Ik en mijn vijf collega arts-assistenten zaten in een pressure cooker van leren en werken. We werkten hard, soms twee keer per week dienst en we namen veel voor elkaar waar. Het was een mooie tijd. Zoals in de meeste ziekenhuizen zat de afdeling psychiatrie ergens weggestopt achterin het ziekenhuis. Dit was overigens ook zo in de meeste andere ziekenhuizen. Kennelijk is dat de beste plek voor ons bijzondere specialisme. (Behalve dus in het Rijnstate, wat ik van Jeroen hoorde).
Deze opleidingsplek was een unieke plek, want destijds was het de enige A-opleiding in een algemeen ziekenhuis. Bovendien een microkosmos waar we de illusie hadden dat hier de ‘echte’ psychiatrie bedreven werd, waar we ons dokter voelden en dus onszelf konden rechtvaardigen als heus medisch specialisme. Voor mijn gevoel hadden ziekenhuispsychiaters een zekere superioriteit naar de rest van onze beroepsgroep en dat wilde ik wel geloven. Ik wilde ook wel bijzonder zijn. Na drie jaar vloog ik uit naar andere plekken om mijn opleiding af te ronden en pas toen begon ik beter te begrijpen hoe de ggz werkt. Het ziekenhuis is een minisamenleving en laten we eerlijk zijn, binnen het ziekenhuis ben je misschien wel een “grote meneer”, maar buiten het ziekenhuis zijn we gewoon weer mensen. Dat geldt niet alleen voor de psychiater, maar voor iedere andere specialist.
Toch heeft het ziekenhuis me gevormd als psychiater en de liefde voor het vak enorm aangewakkerd. Dat kwam deels door inspirerende supervisoren, maar ook door een ambitieuze omgeving waarin snelheid een belangrijke kwaliteit was. Je moet nu eenmaal mee met de snelheid van het ziekenhuis, en dokter zijn helpt daarbij. Net als je somatische collega’s wil je snel beslissingen nemen. Daarbij geldt ook dat het uitstellen van een beslissing ook een beslissing kan zijn. Het hielp mij enorm om scherper te leren denken over patiënten en diagnostiek. Wat ik niet zag, was dat er in de ggz hele andere dynamiek is die net zo goed is voor de patiënt en voor in de opleiding tot psychiater.
Soms mis ik het nog wel, die telefoontjes om 12 uur ‘s nachts en in je auto racen naar het ziekenhuis. Het voelde heldhaftig en stoer om in mijn witte jas, die ik standaard in mijn auto had liggen, de SEH op te rennen en de verpleegkundigen zien ontspannen wanneer ik er eindelijk was. Eindelijk gaat iemand zich met die moeilijke patiënt bemoeien. Niet dat ik iets heldhaftigs ging doen, maar toch. Ik was in ieder geval heel even een “grote meneer”.
Deze column hoorde je eerder in seizoen 2, aflevering 1 van de podcast ‘Aios op de sofa’. Benieuwd naar de hele aflevering over ziekenhuispsychiatrie of naar de andere afleveringen? Luister ze hier terug!
