Welke boeken hebben het afgelopen jaar het werk van ggz-professionals en therapeuten verrijkt? De leeslijst van 2024 bracht een mix van vernieuwende inzichten, praktische handvatten en inspirerende theorieën. Van Circulaire zorg en Klimaatpsychologie tot psychotrauma en ACT met kinderen – elk boek bood waardevolle perspectieven om de mentale gezondheid van cliënten te ondersteunen en te versterken.
Deze boeken hielpen ggz-professionals hun psychodiagnostische vaardigheden te verdiepen en hun kennis over positieve psychologie te verbreden, zodat zij het beste uit hun werk haalden. Benieuwd welke titels van Boom Psychologie & Psychiatrie ggz-professionals in 2024 inspireerden? Lees verder en ontdek de boeken die niet alleen hoog op leeslijst stonden, maar ook in praktijk toegepast werden.
1. Welk gevoel krijg je als je aan een JIM denkt?
‘Als ik aan JIM denk, voel ik dankbaarheid.’ — Bodyl (17 jaar)
Circulaire zorg (red. De Ruig en Van Dam, 2020) is de opvolger van De JIM-aanpak (Van Dam en Verhulst, 2016) en laat zien waar JIM (Jouw Ingebrachte mentor) sinds de verschijning van het boek staat en welke mogelijkheden er zijn voor een nieuwe kijk op de jeugdhulpverlening.
Het draait om wederkerige samenwerking tussen professionals, ouders, jongeren en JIM’s, waarbij de rollen voortdurend kunnen wisselen tussen hulpvrager en zorgbieder. Dit circulaire proces vormt de kern van deze benadering. Het boek biedt praktische handvatten voor iedereen die met JIM werkt of gaat werken—van begeleiders en therapeuten tot wethouders en managers. Daarnaast bevat het inspirerende praktijkverhalen van maar liefst 19 auteurs.
Veel hulpverleners, psychologen, therapeuten en mentoren gingen jou voor. Bestel Circulaire zorg via Boom.nl, inclusief 10 gratis persoonlijke en intrigerende portretten voor extra verdieping.
2. Een waardevol handboek voor verschillende disciplines
Het Handboek Psychodiagnostiek voor de hulpverlening aan kinderen en adolescenten is een klassieker. Geschreven door ervaren hulpverleners, onderzoekers en docenten, staat het op veel boekenplanken van jeugdzorgwerkers, (school)psychologen, gedragswetenschappers, pedagogische medewerkers, kinderartsen en psychiaters.
De blijvende populariteit van dit handboek blijkt uit het succes van de acht voorgaande edities. Om aan te sluiten bij de voortdurende ontwikkelingen in opleidingen, praktijk en theorie, is de inhoud volledig geactualiseerd in de negende editie. Waarin theoretische inzichten worden gecombineerd met praktische toepassingen en niet alleen de evaluatie van het kind wordt behandeld, maar ook de invloed van ouders, gezinsdynamiek, school en leeftijdgenoten.
3. Hoe psychologie kan helpen in tijden van klimaatstress
Het is geen nieuws meer dat de aarde onder grote druk staat. Klimaatverandering vormt de grootste uitdaging van onze tijd. Deze verandering, veroorzaakt door menselijk handelen, heeft ingrijpende gevolgen voor zowel ecosystemen als samenlevingen — voor de natuur én de mens.
‘Happy new year, de wereld staat in de fik en ik zou het willen blussen maar het vuur is groter dan ik.’ — Froukje in ‘Groter dan ik’ (2020).
Dergelijke uitspraken zijn de psychologen, tevens auteurs van Klimaatpsychologie, niet onbekend.
Klimaatpsychologie biedt een uitgebreid overzicht van hoe psychologie kan helpen bij het begrijpen en aanpakken van de complexe uitdagingen rond klimaatverandering. Wat dit boek uniek maakt, is de diverse groep auteurs, die elk vanuit hun eigen expertise bijdragen aan een breed scala aan inzichten. Het boek legt de focus op een cruciaal onderdeel van de oplossing: gedragsverandering. Of je nu psycholoog, beleidsmaker, klimaatactivist, docent of simpelweg een geïnteresseerde bent, Klimaatpsychologie biedt waardevolle kennis voor iedereen die wil bijdragen aan een duurzamere en leefbare toekomst.
4. Voor de professionalisering van de jeugdhulp
In de jeugdhulp worden beslissingen vaak genomen onder complexe en onzekere omstandigheden. Zorgvuldig redeneren is essentieel om te voorkomen dat biases (vooroordelen) en redeneerfouten leiden tot ongeschikte interventies, vertragingen of een opeenstapeling van hulp.
Vakbekwaam redeneren in de jeugdhulp laat zien hoe je samen met ouders/verzorgers en jongeren systematisch van vraagverheldering naar verklarende analyses, en uiteindelijk naar relevante doelen en interventies kunt werken.
Als hulpverlener wordt het redeneer- en besluitvormingsproces geïntroduceerd aan de hand van het zevenfactormodel. Het helpt professionals samen met ouders/verzorgers en jongeren tot een solide plan te komen. Met zijn praktische aanpak biedt dit boek een waardevolle leidraad voor hulpverleners en draagt het bij aan de verdere professionalisering van de jeugdhulp in Nederland.
5. ACT met kinderen: effectief en op maat gemaakt
De populaire gedragstherapie Acceptance and Commitment Therapy (ACT) wordt vaak ingezet bij klachten zoals chronische pijn, depressie, angst en verslaving.
In het boek ACT met kinderen laat de Australische psycholoog Tamar Black zien hoe deze therapie ook effectief kan zijn voor van 5 tot 12 jaar. Black benadrukt dat kinderen geen kleine volwassenen zijn, wat haar ertoe bracht om de bekende ACT-oefeningen speciaal voor deze jonge doelgroep aan te passen.
Als er iets gebeurt wat buiten je macht ligt, dan kan je dat als volwassene vaak wat makkelijker relativeren met de bekende uitspraak: ‘Het is wat het is.’ Maar hoe leg je dit uit aan kinderen die nog moeten leren omgaan met dingen die niet altijd lopen zoals ze verwachten? Lees verder in het artikel Laat het er zijn: oefening uit ACT met kinderen.
6. Het verhaal achter trauma
Traumatische ervaringen zoals oorlog, geweld, misbruik en andere ingrijpende gebeurtenissen gaan vaak gepaard met diepgaande menselijke en maatschappelijke drama’s. Deze complexe trauma’s maken deel uit van een groter verhaal — een verhaal over verloren vertrouwen, verraad, rouw om het verlies van dierbaren, of wroeging over persoonlijke, politieke of maatschappelijke keuzes.
Voor patiënten met meervoudig trauma, zoals vluchtelingen, mensen met vroegkinderlijke trauma’s, kinderen uit oorlogsgebieden en (ex-)militairen, is Narratieve Exposure Therapie (NET) ontwikkeld. Deze behandelmethode integreert niet alleen traumatische gebeurtenissen, maar ook de mooie momenten uit het leven van de patiënt in diens levensverhaal.
Ruud Jongedijk, de auteur van het boek Levensverhalen en psychotrauma schreef onlangs een artikel over Fight, flight, freeze en fawn: dissociatie en de verdedigingscascade. Lees verder op het platform.
7. Oefen frequent en word een betere therapeut
Tony Rousmaniere en Alexandre Vaz ontwikkelden de Deliberate Practice-reeks om psychotherapeuten (in opleiding) de mogelijkheid te bieden specifieke therapeutische vaardigheden te oefenen in een zo realistisch mogelijke setting.
Het eerste deel, Deliberate practice bij EFT-I, hebben zij samen met Rhonda Goldman geschreven en is nu in vertaling beschikbaar bij Boom.nl. Deze training is intensief en rigoureus. Je meldt je aan voor een intensieve training waarin je regelmatig oefent met karakteristieke uitspraken van cliënten, zoals die in echte therapiesessies voorkomen.
Met deze aanpak blijf je authentiek in je sessies, zonder een robotachtige indruk te maken.
8. ‘Wat is dat, een zelfbeeld?’
Een negatief zelfbeeld speelt vaak een centrale rol in de problematiek van mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) binnen de ggz. Tot nu toe ontbrak het echter aan een geschikte interventie voor deze doelgroep. Daarom hebben Wilma van Langen (verpleegkundig specialist ggz bij VGGNet), Rinke Giesen (sociaal-psychiatrisch verpleegkundige) en Manja de Neef (gz-psycholoog, gedragstherapeut, psychotherapeut in ruste en auteur van het succesvolle Hulpboek Negatief Zelfbeeld) hun kennis en expertise gebundeld. Dit heeft geresulteerd in het boek Een positief zelfbeeld.
In dit boek wordt benadrukt dat behandelaars cliënten met een LVB niet moeten overvragen. Je begint bij de basis: wat is een zelfbeeld eigenlijk? Bij aankoop van de trainershandleiding Een positief zelfbeeld krijg je bovendien onbeperkt toegang tot een digitaal werkboek, dat je kunt uitdelen aan je cliënten.
9. Veerkracht en verbinding in tijden van verandering
In een wereld waarin we steeds vaker geconfronteerd worden met uitdagingen zoals bestaansonzekerheid, klimaatverandering en toenemende polarisatie, zoeken mensen en organisaties naar manieren om veerkracht en welzijn te versterken. Positieve psychologie biedt hierin waardevolle inzichten en praktische handvatten. Dit vakgebied richt zich op het vergroten van geluk, betekenis en persoonlijke groei, zowel op individueel als maatschappelijk niveau.
Het volledig herziene Handboek positieve psychologie biedt een uitgebreid en actueel overzicht van theorie en praktijk binnen dit snelgroeiende vakgebied. Deze nieuwe editie, samengesteld door experts, waaronder Ernst Bohlmeijer, Nele Jacobs, Jan Auke Walburg en Gerben Westerhof, belicht niet alleen de fundamenten van de positieve psychologie, maar geeft ook antwoord op actuele vraagstukken in een veranderende wereld.
Of het nu gaat om het bevorderen van werkgeluk, het ondersteunen van veerkracht tijdens economische onzekerheid of het versterken van verbinding in een gepolariseerde samenleving, dit handboek biedt zowel professionals als studenten de tools om verschil te maken.
10. #MeToo in de zorgrelatie draait niet om de hete brij heen
De #MeToo-beweging legt een breed maatschappelijk probleem bloot. Ook in de relatie tussen zorgverlener en patiënt komt helaas seksueel grensoverschrijdend gedrag voor. Vaak begint dit met kleine, schijnbaar onschuldige gedragingen. Vanuit een grijs gebied glijden zorgverleners geleidelijk af. Uiteindelijk kunnen ze toch de grens over gaan.
Je denkt waarschijnlijk: dat gebeurt niet in mijn organisatie, bij mij of mijn collega’s – maar elke zorgverlener kan op deze glijdende schaal belanden. Lees meer over de ‘glijdende schaal’-zorgverleners in de voorpublicatie.
In dit boek lees je verhalen van patiënten, zorgverleners en hun collega’s – over flirterige appjes met een fysiotherapeut, aanranding door een huisarts en verboden relaties. Selini Roozen-Vlachos (senior inspecteur Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd) en Jan-Willem Weenink (onderzoeker naar kwaliteit, veiligheid en organisatie van de gezondheidszorg) zoomen in op hoe seksueel grensoverschrijdend gedrag ontstaat. Wat doe je als je gevoelens ontwikkelt voor een patiënt? Waar ligt de grens?
Blijf op de hoogte
Blijf scherp en geïnspireerd in jouw werk. Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang actuele inzichten, wetenschappelijke updates, uitnodigingen voor diverse nascholingsprogramma’s en praktische tips die direct toepasbaar zijn in de praktijk. Kort, krachtig en relevant – precies wat je nodig hebt. Meld je aan voor onze tweewekelijkse nieuwsbrief via het onderstaand formulier.
