Het onlangs herziene Handboek psychodiagnostiek voor de hulpverlening aan kinderen en adolescenten biedt een uitgebreide en interdisciplinaire benadering van psychodiagnostiek binnen de kinder- en jeugdhulpverlening. Deze negende editie, geschreven door ervaren hulpverleners, onderzoekers en docenten, combineert theoretische inzichten met praktische toepassingen en behandelt niet alleen de evaluatie van het kind, maar ook de invloed van ouders, gezinsdynamiek, school en leeftijdgenoten. Met updates volgens de nieuwste DSM-5-TR-richtlijnen en een nieuw hoofdstuk over psychotrauma, biedt het boek essentiële kennis voor gedragswetenschappers, jeugdzorgwerkers, schoolpsychologen en andere professionals. Bij aankoop van het boek krijg je ook toegang tot de online versie, die extra gebruiksgemak biedt. Hiermee kun je direct doorklikken naar achtergrondinformatie en vindplaatsen van de besproken tests.
Dit artikel komt onder andere uit het voorwoord van het Handboek psychodiagnostiek voor de hulpverlening aan kinderen en adolescenten en is ingekort en bewerkt door de redactie van Boom Psychologie & Psychiatrie.
Waarom is het handboek herzien?
Sinds de eerste druk (1988) draagt dit handboek bij aan het onderwijs, zowel binnen hogere beroepsopleidingen als in het (pre- en post)academisch onderwijs. De aanhoudende vraag naar dit handboek wordt onderstreept door het succes van de acht eerdere edities. Omdat opleidingen, praktijk en theorie zich voortdurend ontwikkelen, kan de inhoud van dit handboek niet achterblijven. Daarom zijn alle hoofdstukken aangepast aan de laatste inzichten, recente onderzoeksinstrumenten en aan de nieuwste terminologie uit de DSM-5-TR. Het methodische deel is ook grondig herschreven om jou als lezer tegemoet te komen aan de behoefte aan beknoptheid en efficiëntie.
Theoretische en praktische ondersteuning
Dit boek is geschreven op basis van theoretische en praktische kennis over de hulpverleningspraktijk bij kinderen, adolescenten en hun gezinnen. Het is geschikt voor vele settings en diverse disciplines. Het biedt diepgaande theoretische inzichten en praktische toepassingen die van essentieel belang zijn voor een breed scala aan professionals, zowel binnen de gezondheidszorg als het onderwijs. De verbinding tussen theorie en praktijk staat centraal.
Meer over de complexe en veelzijdige ontwikkelingen van kinderen
Bij kinderen en jongeren is er een voortdurende interactie tussen cognitieve, sociale, emotionele en lichamelijke ontwikkeling. De complexe en veelzijdige ontwikkeling van kinderen gebeurt in wisselwerking met hun opvoedings-, leer- en sociale omgeving. Dit betekent dat hulpverleners vaak een brede, multidisciplinaire blik nodig hebben die soms verder reikt dan hun eigen specialisatie. Leerproblemen, gedragsproblemen en uitdagingen binnen het gezin kunnen met elkaar samenhangen. Om deze complexiteit goed te begrijpen en aan te pakken, biedt dit boek een uitgebreide bron van kennis en inzicht.
Hoe bepaal je noodzakelijke hulpverlening met behulp van psychodiagnostiek?
Verantwoorde psychodiagnostiek is een eerste vereiste om te bepalen of hulpverlening noodzakelijk is en waar deze vervolgens uit kan bestaan. Dat roept vragen op: welke aspecten dienen onderzocht te worden? Waarmee? En hoe uitgebreid dient dat te gebeuren? Om deze vragen te beantwoorden is een visie noodzakelijk op de plaatsbepaling van psychodiagnostiek binnen de hulpverleningspraktijk, onderbouwd vanuit theoretische en praktische kennis. Deze thema’s worden besproken in het eerste deel van dit handboek.
Deze visie vormt ook het uitgangspunt voor de overige hoofdstukken. In deel twee worden verschillende psychodiagnostische methoden besproken (het interview, de observatie, vragenlijsten, tests, dossieranalyse en verslaglegging over dit alles).
In deel drie komen de onderzoeksdomeinen aan bod: leervorderingen en intelligentie en het dynamisch testen daarvan; ontwikkelingsneuropsychologische, motorische en sociaal-emotionele ontwikkeling, diagnostiek van de gezinscontext en van psychotrauma en stress.
Nieuw: diagnostiek van psychotrauma bij kinderen en jongeren
De toegenomen aandacht voor psychotrauma heeft geresulteerd in een apart hoofdstuk over dit onderwerp. Waar mogelijk wordt aandacht gegeven aan diagnostische richtlijnen, waarvan in deze nieuwe druk ook een lijst is opgenomen.
In het hoofdstuk, ‘psychodiagnostiek van psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen bij kinderen en jongeren’, leer je over het van het gebruik van gestandaardiseerde instrumenten in diagnostisch onderzoek om ingrijpende gebeurtenissen en posttraumatische stresssymptomen te identificeren. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de kwaliteit van de gehechtheidsrelaties van het kind en de adolescent.
Geschreven door ervaren hulpverleners, onderzoekers en docenten
De auteurs – ervaren hulpverleners, onderzoekers en docenten – bespreken de theoretische fundamenten van diagnostiek, onderzoek en hulpverlening. Daarnaast bieden ze praktische methoden voor concrete toepassing in verschillende onderzoeksdomeinen. Door het hele boek heen zijn praktijkvoorbeelden opgenomen die de theorie verrijken.
De hoofdredactie bestaat uit:
Sander Begeer is hoogleraar aan de sectie Klinische ontwikkelingspsychologie van de Vrije Universiteit te Amsterdam. Zijn leerstoel is gericht op de diversiteit van autisme.
Jurjen Tak is gepensioneerd orthopedagoog-generalist, supervisor en docent. Hij werkte in het speciaal onderwijs, de jeugd-ggz en de jeugdzorg en was daarnaast docent aan de hbo- en masteropleiding.
Gonnie Albrecht is psycholoog en gedragstherapeut. Zij is directeur van PI Research, een organisatie voor methodiekontwikkeling, opleiding en onderzoek in jeugdhulp en onderwijs.
Martine van Dongen-Boomsma is werkzaam als kinder- en jeugdpsychiater, senioronderzoeker, inhoudelijk leidinggevende en erkend boegbeeld van het TOPGGz gecertificeerde Centrum Jonge Kind Karakter UC.
Bestel bij Boom de negende, geheel herziene druk
Met deze herziene editie blijf je als professional binnen de gezondheidszorg en het onderwijs goed geïnformeerd en voorbereid om de uitdagingen binnen de kinder- en adolescentenhulpverlening aan te gaan. Krijg bij aankoop van dit boek ook toegang tot de online versie, die extra gebruiksgemak biedt. Hiermee kun je direct doorklikken naar achtergrondinformatie en vindplaatsen van de besproken tests.
