Yvette van der Pas, auteur van het zelfhulpboek Rijangst, schreef een column over rijangst. Hierin vertelt ze het verhaal van de patiënte die niet op de snelweg durfde te rijden. Van der Pas is klinisch psycholoog en cognitief gedragstherapeut. Zij schreef in Trouw een column over rijangst. Ze vertelt het verhaal van de patiënte die niet op de snelweg durfde te rijden.
Medaille voor moed
‘Fantastisch, het is me gelukt. Ik had het opgegeven dat ik ooit op de snelweg zou rijden. Ik word er zo blij van.’
Mijn patiënte komt lachend binnen en begint direct te praten, ze somt op waar ze allemaal gereden heeft.
‘Het is een wonder, wie had dat kunnen voorspellen. Een half jaar geleden zat ik gillend in de auto en durfde ik amper de Gooiseweg op en nu rijd ik naar Rotterdam. Ik kan het amper bevatten.’
Ze meldde zich aan met een zelfhulpboek over fobieën in de hand. Ze wil nog één keer een poging doen om haar angst voor de snelweg te overwinnen. Al 23 jaar rijdt ze ontspannen door de stad, maar zodra ze de snelweg nadert raakt ze in paniek. Ondanks extra rijlessen kwam ze niet verder op de snelweg dan van oprit naar eerstvolgende afrit. Verdrietige gebeurtenissen in haar leven deden de rest, ze bleef binnen de stad.
De virtuele test bij een rijschool wees uit dat ze moest oefenen op een weg die lijkt op een snelweg met een maximum snelheid van 70 km. En uit het zelfhulpboek nam ze de tip over om een helper te zoeken. Een bevriende collega wil haar graag helpen. Het exposure-plan dat ze gemaakt heeft ziet er goed uit met haalbare oefeningen. Iedere stap die ze met haar collega oefent herhaalt ze, alleen.
Tijdens de tweede keer oefenen raakt ze in paniek. Het rijden op de niet-echte-snelweg ging zo goed dat ze ongepland de snelweg namen. Haar collega realiseert zich dat hij haar angst heeft onderschat en wil blijven helpen. De twijfel slaat toe en ze vraagt me of het nog zin heeft om te oefenen.
‘Doorgaan’, luidt mijn advies, ‘houd je aan je planning en oefen zo vaak mogelijk.’
Het is nu vier maanden later.
‘En zitten die auto’s je nog achterna, word je nog achtervolgd?’
‘Nee, nee, ik durf nu meestal 100 km te rijden en dan gaat het goed, dan blijven die auto’s achter me op afstand en voel ik me niet opgejaagd.’
‘Je bedoelt dat je die gedachte dat je achtervolgd wordt niet meer hebt en dat je je rustiger voelt als je mee rijdt in de stroom op de weg.’
Ik kan het niet laten om het verschil tussen voelen en het denken van angstwekkende gedachten te benadrukken.
‘Mijn helper verdient een medaille voor moed. Hij bleef rustig hoe bang ik ook was, zonder hem was het me nooit gelukt.’
Bij het afscheid druk ik haar op het hart om te blijven rijden zelfs als er tegenslagen in haar leven zijn, zodat ze het oude angstprogramma in haar hersenen niet meer activeert. Ze verzekert me ervan dat ze het herwonnen terrein niet meer opgeeft.
Lees meer over Rijangst
Naar schatting een half tot één miljoen Nederlanders hebben een rijbewijs, maar maken daar geen gebruik van. Zij durven – om uiteenlopende redenen – niet meer de (snel)weg op. Het boek Rijangst helpt je weer zelfverzekerd op pad.
