Schrijven aan je eigen herstel – dat doe je met Een sterk verhaal. Stap voor stap word je meegenomen in het schrijven over ervaringen uit het verleden, een keer- of kantelpunt richting herstel, en het heden met een blik op de toekomst. Als je klaar bent, heb je een persoonlijk boek vol levensverhalen dat je kunt laten drukken. De auteurs vertellen in dit artikel wat hen drijft. Waarom moest Een sterk verhaal er écht komen?
‘In een tijd waarin luisteren vaak functioneel, analytisch of oplossingsgericht is, pleit ik juist voor een luisterhouding die dieper reikt.’
Renée Rosenboom – biografisch coach
‘Toen ik kennismaakte met het biografische vakgebied, ervoer ik zelf hoe helend en bekrachtigend het is om stil te staan bij mijn levensloop en er verdiepende vragen aan te stellen. Het bevestigde mijn geloof in de eigen kracht, wijsheid en het zelfherstellend vermogen van mensen. Met Een sterk verhaal wil ik mensen bereiken die – tijdelijk – het contact met die innerlijke kracht zijn kwijtgeraakt. Juist wanneer het leven ingrijpt of trauma’s ontwrichten, gun ik iedereen een werkvorm waarmee je opnieuw verbinding kunt maken met jezelf en betekenisvolle stappen kunt zetten in je herstel.
Herstellen van die verbinding vraagt om een ander soort luisteren. In een tijd waarin luisteren vaak functioneel, analytisch of oplossingsgericht is, pleit ik juist voor een luisterhouding die dieper reikt. Alleen door open waar te nemen en in stilte aanwezig te zijn bij jezelf en de ander, kan er ruimte ontstaan voor werkelijke ontmoeting, een nieuw begrip en herstel. Een sterk verhaal is daarom meer dan alleen een herstelmethode. Het is ook een uitnodiging tot de kunst van menswaardig luisteren.’
Silvia Pol – klinisch psycholoog- psychotherapeut
In het werken met mensen die ingrijpende ervaringen of grote veranderingen hebben meegemaakt, heb ik opgemerkt dat de manier waarop wij mensen betekenis geven aan onze ervaringen een groot verschil maakt voor ons gevoel van welbevinden en voor de veerkracht die we ervaren. Ik moet denken aan de meneer bij wie ik in het ziekenhuis werd geroepen omdat zijn been was geamputeerd. Hij vertelde niet daarover te willen spreken, maar wel over zijn vrees zijn tweede been te moeten gaan missen. Hij had al bedacht welke aanpassingen er nodig waren om met één been te leven, maar veel moeilijker leek het hem om zonder benen te leven. Tot op de dag van vandaag ben ik geraakt door zijn veerkracht en levenslust.
Wanneer we ervaringen betekenis weten te verlenen op zo’n manier dat we ons verbonden kunnen voelen met belangrijke mensen om ons heen en ons in staat voelen om sturing te geven aan ons eigen leven, dan kunnen wij veel aan. Dan kunnen moeilijke ervaringen leiden tot persoonlijke groei en de ontwikkeling van wijsheid. Dan blijven we zingeving ervaren en kunnen we van betekenis blijven zijn voor anderen. Wanneer betekenisgeving echter niet slaagt of achterblijft, dan stagneert het eigen levensverhaal. Dan is er contact nodig met mensen om je heen die je helpen in het omgaan met en het betekenis geven aan moeilijke ervaringen.
In psychotherapie wordt gewerkt aan het herstel van iemands levensverhaal. In plaats van een gevoel van tekortschieten tegenover te hoge eisen, in plaats van het jezelf bekritiseren om afwijzing door anderen te voorkomen, in plaats van het jezelf klein of juist groot maken tegenover een almachtige ander, kan ruimte ontstaan voor een andere beleving en daarmee voor nieuwe ontwikkeling. Dan kunnen realistische eisen worden aangehouden, dan kunnen grenzen worden aangegeven en gelijkwaardige contacten worden opgebouwd. Dan ontstaat ruimte om nieuwe hoofdstukken toe te voegen aan je eigen levensverhaal.
Dagelijks zie ik mensen de moed opbrengen om moeilijkheden onder ogen te zien, om deze te delen met anderen en om te zoeken naar manieren om met moeilijkheden of de gevolgen daarvan om te gaan. Het eigen levensverhaal verandert daardoor. Dat is ook gebleken uit onderzoek naar levensverhalen die mensen schreven na afloop van psychotherapie. Hieruit kwam naar voren dat mensen in belangrijke mate meer autonomie en een betere kwaliteit van relaties ervaren. We zochten naar een manier om dit veranderde levensverhaal vast te houden en als inspiratiebron te laten dienen voor het vervolg van iemands leven. Daarover nadenkend kwam de gedachte op een interventie te ontwikkelen die mensen zou kunnen ondersteunen in het opnieuw schrijven van het eigen levensverhaal, met daarin aandacht voor waardevolle momenten naast moeilijke of ingrijpende momenten, en ruimte voor eigen kracht, compassie en een positieve toekomstverbeelding. Zo ontstond Een sterk verhaal, waarin elke deelnemer het eigen verhaal schijft dat resulteert in een gedrukt levensboek.
We zijn enorm blij dat we deze interventie hebben kunnen ontwikkelen met steun van ZonMw en samen met cliënten en behandelaren. Er is veel enthousiasme ontstaan over deze werkwijze bij zowel deelnemers als begeleiders van de interventie. Ook beleidsmakers in de zorg zien de meerwaarde van het persoonlijke verhaal en hebben hun steun voor deze werkwijze uitgesproken. De interventie is met goed resultaat onderzocht op effectiviteit en voldoet aan de criteria van passende zorg: effectiviteit, samen beslissen, dichtbij bij de cliënt en met een focus op gezondheid.
