Emoties geven ons energie. Ze maken ons vitaal en levendig, vormen de brug tussen onszelf en de mensen om ons heen, geven kleur aan relaties en laten ons dicht bij de ander zijn. Toch vermijden we onze emoties vaak. We veranderen van onderwerp, zoeken afleiding in werk, de televisie, eten, of trekken ons terug in stilte. Kortom, we doen er van alles aan om zo snel mogelijk van die emoties af te zijn. We zijn meesters geworden in controle houden over al onze gevoelens. Maar die ‘emotiefobie’ staat ons ook in de weg. Als je bang bent voor je gevoelens sluit je jezelf af voor de ander én voor de kennis en kracht binnen jezelf. Dus hoe kom je van die emotiefobie af? Er zijn vier simpele stappen waar je mee kunt beginnen. Doorloop alle stappen en omarm je emoties!
Stap 1: bewustwording
Een echte verandering in het omgaan met je gevoelens begint met het toepassen van ‘emotionele mindfulness’. Kort gezegd betekent emotionele mindfulness dat je je in het hier en nu bewust wordt van de gevoelens die in je leven. We hebben allemaal manieren ontwikkeld om onze gevoelens te vermijden. Een belangrijke stap in het omarmen van emoties is je aandacht naar binnen richten en je te focussen op de manier waarop je emoties ervaart. Je zult moeten gaan herkennen wat je nu zo belemmert in het stilstaan bij je gevoelens of het aangaan van meer intimiteit in contacten met anderen.
We hebben allemaal onze eigen patronen hierin, wat we ook wel ‘afweer-’ of ‘vluchtmechanismen’ noemen. Deze patronen, waardoor we bewust of onbewust onze emoties of de mensen om ons heen letterlijk afweren, zorgen namelijk voor het gemis dat we ervaren in ons dagelijks leven. Als we bijvoorbeeld verdriet op voelen komen, gaan we vaak allerlei dingen doen om dit gevoel weg te drukken, zoals van onderwerp veranderen, wegkijken of er een grapje van maken.
Natuurlijk is het soms heel goed of nodig om zo om te gaan met verdriet, bijvoorbeeld op het werk of in de supermarkt, waarbij het goed is om pas het verdriet toe te laten als we thuis zijn, maar zulke gewoontes zijn problematisch als we ons er niet van bewust zijn dat we ze toepassen. Vaak is het zo dat onze afweerpatronen zo gewoon zijn geworden dat we ze vrijwel automatisch en vanzelfsprekend toepassen. Omdat we ons er dan niet bewust van zijn, kunnen we er ook niets aan doen om ze te veranderen!
‘Het centrale punt van je hele veranderingsproces is het vinden van een effectieve manier om je emotiefobie aan te pakken, een manier die ervoor zorgt dat je weer de regie hebt over je gevoelens, in plaats van dat je bent overgeleverd aan je angsten en je oude vermijdingspatronen.’
Stap 2: omgaan met angst
Als je eenmaal begint te herkennen hoe je automatisch steeds je gevoelens wegdrukt door middel van je afweergewoonten, zul je waarschijnlijk geconfronteerd worden met het onprettige gevoel dat je nu juist steeds probeerde te vermijden. Als je jezelf niet toestaat om, zoals vaak, voor je gevoelens weg te lopen, zul je zeer waarschijnlijk te maken krijgen met bijvoorbeeld spanning in je lijf, een beklemmend gevoel op je borst of een grote onrust in je lijf. Deze en andere sensaties zijn lichamelijke symptomen van angst. Het zijn signalen van ons zogenaamde ‘vecht of vlucht’-mechanisme dat gedurende de evolutie nog steeds in ons aanwezig is. Het komt op als je je bedreigd voelt.
Het zijn echter ook signalen die je vertellen dat je dichter bij je werkelijke gevoelens komt. Het centrale punt van je hele veranderingsproces is dan ook het vinden van een effectieve manier om je emotiefobie aan te pakken, een manier die ervoor zorgt dat je weer de regie hebt over je gevoelens, in plaats van dat je bent overgeleverd aan je angsten en je oude vermijdingspatronen. Als je leert je minder onprettig te voelen bij het ervaren van je werkelijke emoties, hoef je ze niet meer te onderdrukken, te negeren of te bagatelliseren. Met enige oefening kun je minder angstig worden en zul je beter kunnen stilstaan bij je werkelijke emoties en ze de ruimte kunnen te geven.
Stap 3: doorvoelen
Als je dan eenmaal je echte gevoelens begint te herkennen en je de angst die daarbij op kan komen in goede banen kunt leiden, is de volgende stap om ook echt de ervaring toe te laten van het voelen van wat er werkelijk in je leeft. Als je je gevoelens volledig toelaat en ervaart, zul je merken dat ze een soort golfbeweging volgen. Gevoelens beginnen klein, bouwen op tot een hoogtepunt, breken dan door en vloeien vervolgens langzaam weg, precies zoals een golf in de branding.
Boosheid zal zich bijvoorbeeld in het begin aandienen als een lichte irritatie of frustratie in je lijf. Als je je focust op deze sensaties en ze de ruimte geeft, zullen ze aanzwellen. Je lichaam wordt warmer, je arm begint te tintelen en je voelt een impuls om fysiek te reageren. Als je met je aandacht bij het ervaren van dit alles kunt blijven en het niet, uit gewoonte, blokkeert of wegdrukt, als je een manier vindt om deze ervaring volledig toe te staan, zal het gevoel van boosheid vanbinnen pieken en vervolgens langzaam wegebben.
Nadat je deze hele golfbeweging hebt toegelaten, zul je een nieuwe ervaring hebben: van helderheid en duidelijkheid. Een ervaring die je energie geeft, waarbij je echt in contact bent met jezelf, en daar kun je je voordeel mee doen. Je kunt dan ook vrijelijk kiezen of je wel of geen actie verbindt aan je gevoel en, als je dat wel wil, welke actie dan passend is. Je kan leren om op een gezonde en constructieve wijze je gevoelens te ervaren en op zo’n manier met ze om te gaan dat ze je niet overspoelen.
‘Als je je echt openstelt voor je gevoelens, zul je merken dat het ervaren van je gevoelens je motiveert om ze ook naar buiten te brengen’
Stap 4: delen
Stap vier gaat over de keuze die je hebt om wat je vanbinnen ervaart naar buiten te brengen en te delen met anderen. Om je gevoelens te verwoorden en te communiceren, of om ze binnen en voor jezelf te houden. Soms is alleen al het in contact zijn met je gevoelens genoeg. Maar vaker zijn gevoelens niet enkel om alleen gevoeld te worden, maar ook om ze te delen met anderen.
Sterker nog: als je je echt openstelt voor je gevoelens, zul je merken dat het ervaren van je gevoelens je motiveert om ze ook naar buiten te brengen. Maar meestal weten we niet zo goed hoe we dit kunnen doen, op zo’n manier dat anderen ook echt luisteren naar onze gevoelens en we er dus ook echt iets mee bereiken. Je kunt leren om op een goede manier je gevoelens te uiten en te delen, en deze gevoelens te gebruiken om meer intimiteit te ervaren in het contact met anderen. Zoals bij alle stappen die hierboven beschreven zijn, zul je merken dat hoe meer je oefent, hoe gemakkelijker het zal worden.
Ben je op zoek naar praktische tips om deze vier stappen toe te passen in je eigen leven en je angst voor emoties te overwinnen? Lees dan het boek Omarm je emoties.
Omarm je emoties
Dit boek helpt je om je angsten te verminderen en met de kracht van je gevoelens je leven in te richten zoals je het zelf echt wilt. Deze emotionele mindfulness biedt een nieuwe aanpak: het zijn niet je gedachten die je leven sturen, maar je gevoelens. Via aandacht voor lichamelijke gewaarwordingen leer je gevoelens bewust toe te laten en ingesleten patronen te doorbreken. Zo kun je het contact met jezelf en je omgeving herstellen en verbeteren. Lees meer over dit boek.
