Er zijn van die momenten dat je niet weet wat je moet zeggen. Niet omdat iemand iets schokkends zegt, maar juist omdat je niet hoort wat er gezegd wordt. Vaak komen we gelijk met een oplossing, terwijl de ander eigenlijk vooral even gehoord wilde worden. In het voorwoord van Sociale mindfulness bevestigt Marissa van der Sluis (De Podcast Psycholoog) hoe herkenbaar en menselijk dit is. Ze beschrijft een moment waarop haar goedbedoelde reactie een vriendin eerder pijn deed dan hielp, en gebruikt deze ervaring als startpunt om te laten zien hoe vaak we langs elkaar heen praten zonder het te beseffen. Dit voorwoord vormt een openhartige en treffende introductie op Sociale mindfulness, waarin Zohair Elabd ons leert bewuster aanwezig te zijn om zo meer verbinding te creëren in onze relaties – en ze daarmee te versterken.
Voorwoord
Een jaar of wat geleden zat ik met een vriendin in een koffietentje. Ze probeerde al maanden (misschien zelfs jaren) zwanger te worden, en dat wilde maar niet lukken. Ze was er kapot van. Terwijl ze tegenover me zat met een cappuccino waarvan de schuimlaag inmiddels in elkaar was gezakt, voelde ik de verantwoordelijkheid van ‘een goede vriendin zijn’ als lood op mijn schouders drukken. En wat doe je als je iets zo rot voor iemand vindt dat je niet goed meer weet wat je moet zeggen? Juist, je gooit er een praktische tip in. Of eigenlijk was het een van de slechtst denkbare reacties die ik op dat moment kon geven, maar het floepte er nou eenmaal uit: ‘Ik las laatst dat Chinese accupunctuur kan helpen als je zwanger wilt worden! Misschien is dat iets om te proberen?’ Mijn vriendin keek me even glazig aan, perste er een glimlach uit en mompelde zachtjes: ‘Oké, bedankt voor de tip.’ En toen werd het stil. IJzig stil. En ik voelde de grond akelig ver onder me vandaan zakken.
Jaren later denk ik er nog wel eens aan hoe onhandig ik daar uit de hoek was gekomen: niet luisterend, half afwezig, en met een soort quasiwetenschappelijke lifehack die alles was, behalve wat mijn vriendin op dat moment nodig had. En dat terwijl ik nota bene psycholoog ben! Toch is dit voorbeeld voor veel mensen herkenbaar. Dat je, in plaats van aanwezig te zijn en écht te luisteren, reageert vanuit je eigen ongemak. Vanuit de drang om een snelle oplossing te bieden bijvoorbeeld. Of vanuit een onbewuste behoefte om zélf gezien en gehoord te worden, met als risico dat je de verbinding met de ander juist verliest.
Automatische, reactieve communicatie kom je niet alleen tegen in je persoonlijke relaties. Je ziet het ook op grotere (en ergere) schaal in de samenleving: in verhitte debatten waar niemand meer lijkt te horen wat de ander zegt, op sociale media waarin we vooral bezig zijn met aanzien en gelijk krijgen, en in het meest extreme geval in oorlogsgebieden, waar landen lijnrecht tegenover elkaar staan en communicatie nauwelijks meer mogelijk is. Oordeel, onbegrip en interpretatie voeren dan de boventoon.
Juist daarom is het boek van Zohair Elabd zo waardevol. Sociale mindfulness gaat over de kunst van échte aandacht. Over volledig in het moment aanwezig zijn. Het leert je om te pauzeren en bewuster te worden van je onvervulde behoeften en onbewuste patronen die vaak bepalen hoe we reageren. Om vervolgens te kunnen kiezen om anders te handelen: mindful, met aandacht, en compassie voor de ander. Zohair herinnert ons eraan dat de ander geen figurant in ons verhaal is, maar een mens met een eigen verhaal, waarin je je kunt verdiepen en waarmee je je kunt verbinden. In dit boek legt hij niet alleen uit hoé dit werkt, hij inspireert om – met behulp van de weekoefeningen – zelf te oefenen met het in de praktijk brengen van nieuwe vaardigheden. Geen zweverig gedoe, maar praktische manieren om in het dagelijks leven meer aandachtig te communiceren.
Dit boek nodigt uit om meer open te staan voor de ander. Al is het maar die ene collega die zich écht even gehoord voelt in plaats van beleefd weggewuifd. Of je partner die tijdens een conflict verrast opmerkt dat je nieuwsgierig bent naar zijn of haar verhaal, en niét in gedachten al een tegenargument aan het formuleren bent. En nee, met sociale mindfulness lossen we wereldproblemen natuurlijk niet 1 2 3 op. Maar al die kleine momenten van oprechte afstemming en verbinding kunnen wel degelijk doorwerken op grotere schaal. Zoals Zohair het zo treffend verwoordt: ‘We onderschatten hoe diep we met elkaar verweven zijn.’
Als ik jaren geleden dit boek had gelezen voordat ik die koffiedate had met die vriendin, had ik haar waarschijnlijk geen accupunctuur-tip gegeven. Dan had ik misschien gewoon gezwegen, vertraagd, een slok van mijn koffie genomen en iets gezegd als: ‘Wat moet dat verdrietig voor je zijn, wil je erover vertellen?’ En had ik de moed en de ruimte gehad om echt te verbinden, zonder er meteen zelf iets van te willen maken.
Marissa van der Sluis
De Podcast Psycholoog
Lees verder in Sociale mindfulness
Wil je leren hoe je meer verbinding, geluk en harmonie brengt in je relaties? In Sociale mindfulness laat Zohair Elabd zien hoe bewuste aandacht, emotieregulatie en inzicht in relatiepatronen kunnen bijdragen aan meer begrip, meer rust en meer echte verbinding. Met negen basisprincipes, praktische oefeningen en voorbeelden uit het dagelijks leven ontdek je hoe je anders kunt reageren, wijzer kunt communiceren en meer harmonie kunt ervaren in de relaties die het meest voor je betekenen.
