Kritische reflectie op psychodiagnostiek van ASS bij volwassenen

Het belang van psychodiagnostiek

Psychodiagnostiek is een essentieel onderdeel in het handelen van elke clinicus. Het doel van de psychodiagnostiek is het op systematische wijze in kaart brengen van trekken en symptomatologie, van de sterke en zwakke kanten van de patiënt op het gebied van o.a. affectregulatie, cognitieve vaardigheden, sociale vaardigheden, sociaal emotionele informatieverwerking, hechting en afweer, ook beoogt het zicht te krijgen op de innerlijke objectrelaties van de patiënt, diens zelfbeeld, innerlijke conflicten en pijngebieden en manieren waarop hiermee wordt omgegaan.

Zonder theorie is psychodiagnostiek uitvoeren niet mogelijk. De psychodiagnostiek vereist kennis van verschillende theoretische modellen zoals de objectrelatie theorieën, de structurele benadering, de zelfpsychologie, hechtingstheorieën, theorieën over emotieregulatie, en over de ontwikkeling van vaardigheden en functies gedurende de levensloop.

Recent zijn ook andere modellen in de belangstelling gekomen, zoals de netwerktheorie, waarin op bottom up wijze clusters van symptomen en trekken worden geïdentificeerd en hun onderlinge relaties worden weergegeven. In deze theorie spreekt men ook van symptoomtrajecten met als vraag waarom bij de ene persoon symptomen “uitdoven” en bij de andere persoon de ontwikkeling van de symptomatologie leidt tot uiteindelijk een manifeste toestand van psychopathologie. Daarnaast moet in dit kader ook de Hiërarchische Taxonomie van Psychopathologie (HiTOP) genoemd worden, waarbij nadruk ligt op factoren die symptomen en trekken overstijgen. Met name in deze twee modellen lijkt het onderscheid tussen traits en symptomatologie te vervagen.

De psychodiagnostiek kan dan ook met recht een ingewikkeld vak genoemd worden dat een blijvende nadruk op kennisvergaring nodig maakt teneinde dit deel van de professie op kwalitatief verantwoorde wijze uit te kunnen oefenen.

Het curriculum Psychodiagnostiek

Dit curriculum beoogt een reeks masterclasses aan te bieden, waarin de vigerende wetenschappelijke inzichten, de klinisch theoretische modellen en visies alsmede de toepassing ervan in de dagelijkse praktijk aan de orde komen.

De masterclasses worden opgebouwd in de vorm van een afwisseling van aandacht voor de stand van de wetenschap, klinisch-theoretische verdieping en ook praktische toepassing door middel van casuïstiek uit jouw eigen praktijk. De masterclasses zullen worden verzorgd door gerenommeerde docenten, wetenschappers en/of ervaren clinici.

Het uiteindelijke doel van de masterclasses is dat je op de hoogte blijft van de state of the art van het vakgebied van de psychodiagnostiek en jouw kennis en kunde kan verbreden en verdiepen.

Klik hier voor een overzicht van alle aankomende masterclasses binnen het curriculum.

Curriculumcommissie

Dr. Jeanette Dijkstra 
is klinisch neuropsycholoog, klinisch psycholoog en psychotherapeut. Zij is werkzaam als afdelingshoofd Medische Psychologie in het Maastricht UMC+, supervisor behandeling voor de KNP-opleiding en werkbegeleider neuropsychologische diagnostiek en management binnen de KP-opleiding. Al ruim 30 jaar richt zij zich op het grensvlak tussen soma en psyche bij verschillende doelgroepen in het ziekenhuis. Op dit moment gaat haar speciale aandacht uit naar de functioneel neurologische stoornis, waarbij zij betrokken is bij de verschillende settingen binnen het ziekenhuis waar diagnostiek en behandeling op maat voor deze groep geleverd worden, zowel poliklinisch, in de dagbehandeling als op de afdeling Psychiatrie binnen het MUMC+. Zij is bestuurlijk actief binnen de Stichting Wetenschapsbevordering Klinisch psychologen en Klinische neuropsychologen, voorzitter van de sectie Medische Psychologie van het NIP en zit namens het NIP in het bestuur van TOP-opleidingen.

Dr. Liesbeth Eurelings-Bontekoe
is geregistreerd klinisch psycholoog en psychotherapeut, supervisor/leertherapeut gedragstherapie en supervisor NVP. Zij is als docent psychodiagnostiek verbonden aan meerdere postmasteropleidingen en geeft supervisie psychodiagnostiek aan psychologen in opleiding tot GZ-psycholoog, aan GZ-psychologen in opleiding tot klinisch psycholoog en aan psychotherapeuten in opleiding. Ze is specialist op het gebied van de psychodiagnostiek, in het bijzonder op het gebied van de theoriegestuurde dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek met behulp van o.a. persoonlijkheidsvragenlijsten. Haar werk kenmerkt zich door een voortdurend streven naar integratie van theoretische modellen, wetenschappelijk onderzoek en de klinische praktijk.

Dr. Rutger Goekoop
is psychiater en senior onderzoeker bij de Parnassiagroep, PsyQ Haaglanden, afdeling Angststoornissen locatie Lijnbaan en het Mark van der Gaag Research Center (MRC) op de Zoutkeetsingel in Den Haag. Als onderzoeker is hij verbonden aan de Parnassia Academie en de Vrije Universiteit Amsterdam, faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen. Hij is docent complexe psychopathologie bij de RINO groep Utrecht en Amsterdam voor de opleiding tot klinisch psycholoog en betrokken bij de opleiding van psychiaters in de regio Den Haag.

Prof.dr. Paul van der Heijden
is als klinisch psycholoog, senior wetenschappelijk onderzoeker en opleider werkzaam bij Reinier van Arkel in ’s-Hertogenbosch, waar hij vooral met adolescenten en jongvolwassenen werkt. Hij is waarnemend hoofdopleider voor de opleiding tot klinisch psycholoog specialist bij de Stichting Postdoctorale Opleidingen in Nijmegen en hoofddocent psychodiagnostiek voor dezelfde opleiding bij het Radboud Centrum Sociale Wetenschappen van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hij is als bijzonder hoogleraar verbonden aan het Behavioural Science Institute van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Zijn onderzoek is vooral gericht op de diagnostiek van persoonlijkheid en psychopathologie.

Drs. Bert van Rossum
is klinisch psycholoog, psychotherapeut en is werkzaam als opleider en supervisor. Hij heeft zich de afgelopen dertig jaar vooral gespecialiseerd in (persoonlijkheids-)diagnostiek en indicatiestelling binnen een theoriegeïntegreerd en contextueel kader. Hij was werkzaam als (waarnemend) hoofd Psychodiagnostiek bij Altrecht, en (waarnemend) P-opleider bij Altrecht en psychologenpraktijk Perspectief. Tot voor kort maakte hij deel uit van het bestuur van de Stichting Wetenschapsbevordering Klinisch psycholoog en Klinisch neuropsycholoog en was hij daarbinnen secretaris van het Wetenschapsfonds. Jaarlijks geeft hij samen met dr. Liesbeth Eurelings-Bontekoe een intensieve cursusweek in de integratieve theoriegestuurde psychodiagnostiek. Hij is betrokken bij de GZ- en KP-opleiding aan de RINO Groep te Utrecht.