Spijt

Opening
Prof.dr. Frans Schalkwijk

Spijt. Een gedachte of een emotie net als schuld en schaamte?
Prof.dr. Frans Schalkwijk

Diagnostiek staat in de huidige gezondheidszorg vaak onder druk. Tegelijk is het kennen, erkennen en herkennen van de ander hét begin van goede en duurzame zorg. De rol en de mogelijkheden van het neuropsychologisch perspectief zullen belicht worden binnen het hedendaags krachtenveld van wetenschap en praktijk en de context van een biotechnologisch en informatietechnologische revolutie. Het neuropsychologisch perspectief kan helpen met onze beslissingen rondom diagnostiek en behandeling voor de zorg van morgen.

Waarom spijt zo pijnlijk is, maar hebben er ook veel aan
Prof.dr. Marcel Zeelenberg

Spijt is de belangrijkste emotie in de context van keuzes en beslissingen. De ervaring van spijt beïnvloedt welbevinden negatief, en zowel de ervaring als de anticipatie van spijt hebben duidelijke gedragsimplicaties. In deze lezing ga ik in op wat spijt is, en wat spijt doet. Dit doe ik aan de hand van onderzoek uit de psychologie, economie, en biologie.

Spijt in groepstherapie
Salvatore Vitale

Spijt is een gevoel dat weinig aandacht heeft gekregen in de (groeps)psychotherapie en in de literatuur. Dit in tegenstelling tot gerelateerde gevoelens zoals berouw en schuld. Akhtar (2009) vat spijt samen als een berouwvol gevoel dat wordt ervaren als gevolg van de realisatie dat iemands actie uit het verleden of passiviteit schade heeft toegebracht aan het zelf. Vaak herkent men spijt aan het gevoel wat gepaard gaat met de bewustwording dat men een fout heeft gemaakt die leidt tot pijnlijke of negatieve gevolgen die niet makkelijk ongedaan gemaakt kunnen worden.
In deze lezing zal worden ingegaan op spijt en meer specifiek als emotie binnen groepspsychotherapie. Aan de hand van casuïstiek zal stilgestaan worden bij hoe spijt een rol kan spelen bij zowel de groepstherapeut als bij patiënten. Vanuit een integratief psychodynamische insteek en het interpersoonlijke model van Yalom zal getoond worden hoe binnen groepstherapie spijt zichtbaar wordt en kan worden bewerkt.

De interne dynamiek van spijt en reparatie
Famke Kwee

Chronische spijt is als Groundhog Day, een film waarin de hoofdpersoon opgesloten raakt in een tijdlus vol zelfverwijt en gemiste kansen en pas ontsnapt als hij zijn arrogantie onder ogen ziet. Spijt fungeert ook bij hem als ‘screen’ waarachter andere gevoelens en ervaringen schuilgaan. In deze lezing bespreekt Famke een aantal vroege ontwikkelingsproblemen, die in een behandeling geëxploreerd kunnen worden, waardoor rouw en reparatie alsnog op gang komen.

Spijt en schuld: een tweedeling uit de ISTDP nader bekeken
Kees Cornelissen

ISTDP staat voor Intensive Short Term Dynamic Psychotherapy. Het is een methode die gebaseerd is op de psychoanalytische theorie maar niet op de psychoanalytische praktijk. Het begrip spijt is in de ISTDP geen concept wat gebruikt wordt om in het theoretisch kader een psychodynamisch fenomeen aan te duiden. Schuld daarentegen heeft zeker een centrale plaats in het theoretisch kader gekregen. Het begrip schuld is eigenlijk de brug naar het onderbewuste, naar de wereld van de emotie en de impuls.

Het ongeleefde leven
Dr. Quin van Dam

Spijt over gemiste kansen in ons leven brengt soms heftige doodsangst teweeg: ons leven is mislukt en we kunnen niets nalaten. Maar spijt kan ook een bron van herstel zijn en ons juist aanmoedigen open te staan voor wat nog kan. Dan vertalen we de vraag ‘Wat als ik dat destijds gedaan had?’ in ‘Wat kan ik nu nog als ik anders handel dan destijds?’

Vertaalslag naar de praktijk
Prof.dr. Frans Schalkwijk